Człon, którego się w zdaniu domyślamy

A Ty domyślasz się już ukrytego w zdaniu wyrazu?

Pan Jan napisał do nas następującego maila:

Kłaniam się,

W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc.

W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i podaje kolejne punkty.

punkt c5) (str.70) przydawkę opartą na imiesłowie przymiotnikowym, określającą człon, którego się w zdaniu domyślamy, np.:

Wstał o szóstej rano, zdecydowany cały dzień pracować w ogródku,
Przerażeni, szybko wycofali się z jaskini i wzięli nogi za pas,
Ekspedient nie obsłużył klienta, pochłonięty rozmową przez telefon.

Pytanie: Jak rozumieć określenie człon, którego się w zdaniu domyślamy? Co oznacza to określenie? Jak inaczej można to wyrazić, określić?

Pozdrawiam z nadzieją na wyjaśnienie

Jan

Szanowny Panie,

może najłatwiej będzie, gdy dopiszę w podanych zdaniach słowa, których się domyślamy. Zauważy Pan, że są to albo czasowniki, albo imiesłowy przysłówkowe – każdy z nich tworzy zdanie lub równoważnik zdania, które z zasady wydzielamy zawsze przecinkami.

Wstał o szóstej rano, BYŁ zdecydowany cały dzień pracować w ogródku.
BĘDĄC przerażeni, szybko wycofali się z jaskini i wzięli nogi za pas,
Ekspedient nie obsłużył klienta, BĘDĄC/GDYŻ BYŁ pochłonięty rozmową przez telefon.

Oczywiście te zdania lepiej brzmią bez tych wyrazów dopisanych na nasze potrzeby, ale to właśnie ich domyślna obecność sprawia, że fragment oddzielamy przecinkami.

Proszę zauważyć, że taka „cicha” – bo niewidoczna – obecność czasownika w zdaniu nie jest wcale taka rzadka. Ot, weźmy chociażby takie trochę innego typu zdanie:
Myślę o tym dzisiaj, podobnie jak ty – wczorajszego wieczora.
Stawiamy tutaj półpauzę, by zaznaczyć elipsę, opuszczenie wyrazu (czy nawet wyrazów), który jednak w domyśle koniecznie musi się w tym miejscu pojawić:
Myślę o tym dzisiaj, podobnie jak ty myślałaś o tym wczorajszego wieczora.

Paweł Pomianek


2 odpowiedzi do „Człon, którego się w zdaniu domyślamy”

  1. Marcel Q.

    Prostota jest szczytem zaawansowania! Ostatnio zastanawiałem się, które witryny częściej odwiedzam: Poradnię Językową czy Językowe Dylematy. Odpowiedź pozostawię w domyśle, dziękując za wszystkie wpisy. 🙂

    • Paweł Pomianek

      Bardzo Panu dziękuję! To ogromnie miłe przeczytać coś takiego w niedzielne popołudnie. Zresztą każdego innego dnia również :-).

      Pozdrawiam Pana!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

grudzień 2013
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania