Kiedy po (…) trzeba postawić kropkę

Na takie listy, jak ten poniższy, zawsze odpisuje się z przyjemnością.

Witam,

w różnych swoich pracach zmuszona jestem do cytowania tekstów innych autorów. Czasami, kiedy cytowany fragment jest za długi, skracam go poprzez wprowadzenie (…). Czy po takim nawiasie z wielokropkiem stawia się kropkę? Najlepiej będzie, jeśli podam przykład:

/To w pewnym sensie początek ich //świadomego// zamanifestowania
obecności w tym kraju (…) Obywatelem jakiegoś kraju jest się dopiero
wtedy, gdy ma się świadomość, że //stanowi// się jego cząstkę./ /Inaczej
jest się tylko jego tymczasowym mieszkańcem./

czy:
/To w pewnym sensie początek ich //świadomego// zamanifestowania
obecności w tym kraju (…). Obywatelem jakiegoś kraju jest się dopiero
wtedy, gdy ma się świadomość, że //stanowi// się jego cząstkę./ /Inaczej
jest się tylko jego tymczasowym mieszkańcem./

Czytając różne książki, spotkałam się z jedną i z drugą wersją. Proszę o
podpowiedź, czego się trzymać.

Pozdrawiam,
Agnieszka [nazwisko do wiadomości redakcji]

PS. Państwa blog już wielokrotnie mi pomógł – dziękuję 🙂

Szanowna Pani,

w imieniu zespołu bardzo dziękuję za ciepłe słowa. Tego typu deklaracje to dla nas wszystkich, a dla mnie w szczególności, wielka radość.

Co do meritum, zdecydowanie uważam, że należy stosować opcję drugą. Ogólnie zresztą polecam trzymać się kilku prostych zasad. Aby je zilustrować, weźmy sobie kilka zdań, które będziemy mogli w różny sposób skracać:

Jako młody człowiek, Krzysztof zwiedził niemal cały kontynent europejski, będąc w Hiszpanii, Francji, we Włoszech, na Bałkanach i w Skandynawii. Gdy przybyło mu nieco lat, skupił się raczej na podróżach na inne kontynenty. Później zwiedził więc nie tylko Amerykę Północną i Południową, ale poleciał nawet do Australii i spędził kilka dni na Antarktydzie.

  1. Jeśli z cytowanego tekstu wycinamy kilka słów na początku zdania, stawiamy wielokropek w nawiasie, a następujący po nim tekst rozpoczynamy małą literą.
  2. (…) skupił się raczej na podróżach na inne kontynenty.

  3. Jeśli z cytowanego tekstu wycinamy kilka słów w środku zdania (lub, jak poniżej, jedno słowo), nie stawiamy kropki:
  4. Później zwiedził (…) nie tylko Amerykę Północną i Południową, ale poleciał nawet do Australii i spędził kilka dni na Antarktydzie.

  5. Jeśli z cytowanego tekstu wycinamy jedynie końcówkę jednego zdania, kropkę należy postawić po wielokropku w nawiasie (zastępuje on bowiem wycięty fragment, który w całości znajdował się przed kropką):
  6. Jako młody człowiek, Krzysztof zwiedził niemal cały kontynent europejski (…). Gdy przybyło mu nieco lat, skupił się raczej na podróżach na inne kontynenty.

  7. Kiedy z cytowanego tekstu wycinamy w całości jedno zdanie, kropkę należy postawić przed wielokropkiem. Po wielokropku kropki już nie potrzeba. Zastępuje on bowiem jakby całe zdanie (wraz z kropką):
  8. Jako młody człowiek, Krzysztof zwiedził niemal cały kontynent europejski, będąc w Hiszpanii, Francji, we Włoszech, na Bałkanach i w Skandynawii. (…) Później zwiedził (…) nie tylko Amerykę Północną i Południową, ale poleciał nawet do Australii i spędził kilka dni na Antarktydzie.

  9. Kiedy z całego tekstu przy cytowaniu wycinamy więcej niż jedno zdanie, ale wycinanie rozpoczynamy od połowy jednego ze zdań, można rozwiązać sprawę dwojako. Albo postawić jeden wielokropek, a po nim kropkę, albo po kropce dodać jeszcze jeden wielokropek (ja wolę pierwszą opcję, jako bardziej estetyczną):
  10. Jako młody człowiek, Krzysztof zwiedził niemal cały kontynent europejski (…). Później zwiedził (…) nie tylko Amerykę Północną i Południową, ale poleciał nawet do Australii i spędził kilka dni na Antarktydzie.

Inne przypadki, jak sądzę, można łatwo rozstrzygnąć, korzystając z powyższych reguł.

Paweł Pomianek


14 odpowiedzi do „Kiedy po (…) trzeba postawić kropkę”

  1. Robert Ostrowski

    Wydaje mi się, że piąty przykład podany w artykule wprowadza w błąd. Po pierwszym zdaniu zakończonym „(…).” jest kolejne zdanie zaczynające się z wielkiej litery i to wprost sugeruje, że jest to kolejne zdanie w cytowanym tekście. W rzeczywistości opuszczone jest jeszcze zdanie pomiędzy nimi. Bardziej zrozumiałe byłoby więc użycie „(…)” bez kropki na końcu: „Jako młody człowiek, Krzysztof zwiedził niemal cały kontynent europejski (…) Później zwiedził (…) nie tylko Amerykę Północną i Południową, ale poleciał nawet do Australii i spędził kilka dni na Antarktydzie”. Z tego zapisu wiemy, że mamy opuszczoną część zdania po „europejski” (bo nie ma kropki po „europejski”), ale też widać, że przynajmniej jedno kolejce CAŁE zdanie następujące po tym pierwszym też jest opuszczone (bo nie ma kropki po znaku opuszczenia, a więc znak opuszczenia zastępuje też całe zdanie wraz z kropką, a po nim następuje nowe zdanie z wielkiej litery).

    • Paweł Pomianek

      Przyznam, że Pańska interpretacja i rozróżnienie wydają mi się ciekawe. Nie wiem, czy jest to gdzieś w jakiś sposób skodyfikowane. Wydaje się, że ta kwestia, podobnie jak wiele innych spraw graficznych, to w dużej mierze kwestia decyzji, gdzie najważniejsza jest konsekwencja na kartach całego dzieła. Mocna strona Pańskiego rozróżnienia to właśnie to, że czytelnik – gdyby oczywiście rozkodował system oznaczeń z kropkami lub bez – mógłby od razu mieć pewność, czy z tekstu zostało wycięte więcej niż jedno zdanie. Słabością jest to, że wielokropek w nawiasie właściwie nie kończy zdania (nie zastępuje kropki, w przeciwieństwie do wielokropka bez nawiasu), więc zdanie właściwie pozostawałoby w zapisie niedomknięte kropką.

      • Robert Ostrowski

        To prawda, że w takim przypadku nie ma w zapisie kropki kończącej zdanie, ale to dlatego, że właśnie opuściliśmy całą końcówkę tego zdania wraz ze zdaniem następnym.
        Również wydaje mi się, że nie jest to skodyfikowane, raczej trzeba kierować się celem stosowania znaku opuszczenia, czyli potrzebą przekazania informacji, czy opuszczona została tylko część zdania, całe zdanie (zdania), czy też jedno i drugie.

  2. Kęska Waldemar

    Dzień Dobry.
    Szanowni Państwo, czy można postawić kropkę po adresie mailowym jeśli ten adres kończy zdanie?

        • Paweł Pomianek

          Szczerze mówiąc, ja tej sprzeczności nie widzę. Jeśli podaje Pan komuś adres mailowy, to rzecz jasna nie postawi po nim kropki, bo ktoś może źle zrozumieć. Ale jeśli pisze Pan zdanie i jakiś adres mailowy to zdanie zamyka, to trzeba zdanie zamknąć kropką. Przy czym jeśli chcemy ten adres mailowy wstawić jako hiperłącze (czy jakkolwiek by to nazwać), to przecież można zrobić to tak, by odnośnik odsyłał do adresu mailowego, a kropka znajdowała się poza nim.

          Jeszcze jedno: w sytuacji, gdy naszym celem jest podanie komuś adresu mailowego i to jest naszą podstawową ideą, z kropki można dla świętego spokoju zrezygnować. Takie zdanie można by uznać za niepoprawne, ale przecież poprawność nie jest najwyższą świętością, z której nie można zrezygnować dla ważniejszego celu. Pan mnie zapytał czy można postawić kropkę po adresie mailowym jeśli ten adres kończy zdanie, a ja Panu odpowiedziałem z punktu widzenia poprawności językowej, że jeśli to jest zdanie, to nawet by należało.

  3. Katarzyna Szcześniak

    Szanowni Państwo, moje pytanie dotyczy tekstu, cytowanego od środka zdania, wyróżnionego wprowadzeniem mniejszej czcionki oraz rozpoczęciem od nowego wiersza. Czy w takich sytuacjach wielokropek (…) jest konieczny na początku cytowanego tekstu, czy zależy to od kontekstu? Zauważyłam, że w jednej publikacji występują różne sposoby rozwiązania tej sytuacji.
    Z pozdrowieniami,
    Katarzyna Szcześniak

    • Paweł Pomianek

      Pewnie są co do tej kwestii różne szkoły. W mojej opinii zdecydowanie nie ma takiej konieczności i zależy to od kontekstu.

      Łączę wyrazy szacunku
      – Paweł Pomianek

  4. Zbyszek

    Witam!
    A jak poprawnie zacytować fragment „abyście się wzajemnie miłowali” z całego zdania:

    „To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem”.

    Opcja 1) „(…) abyście się wzajemnie miłowali”
    Opcja 2) „(…) abyście się wzajemnie miłowali (…)”

    Dziękuję z góry za komentarz

    • Paweł Pomianek

      Tutaj wchodzi w grę kwestia kontekstu: czy odnosimy się w jakiś sposób w opracowaniu, w którym potrzebujemy użyć wspomnianego cytatu, do kontekstu poprzedzającego i następującego. Od tego uzależniałbym użycie w tutaj (…). Może się zdarzyć i tak, że wystarczy napisać „abyście się wzajemnie miłowali”.

  5. Ali

    Dziękuję pięknie za tak świetne wyjaśnienie! Właśnie jestem na etapie pisania pracy magisterskiej i te wszystkie niejasności językowe wychodzą na jaw 😉

    – DZIĘKUJĘ ZA ISTNIENIE TEGO BLOGA OSOBOM, które go prowadzą! 🙂

  6. Metal91

    No ok, a co jeśli mam np. „urwaną” końcówkę zdania (tu jak rozumiem: wielokropek w nawiasie), ale CAŁOŚĆ (kilka zdań) też jest tylko fragmentem większej całości? Wtedy drugi raz wielokropek w nawiasie?

    • Paweł Pomianek

      Nie, wielokropek w nawiasie dotyczy fragmentów wyciętych z cytowanego tekstu. A ta – jak Pan to nazywa – urwana końcówka zdania… Chyba chodzi Panu o sytuację taką jak tutaj. Czyli o sytuację, gdy rzecz jest integralnym fragmentem danego tekstu – czy to cytowanego, czy to pisanego przez autora na bieżąco. W takiej sytuacji nigdy nie zapisujemy wielokropka w nawiasie. Chyba że źle Pana zrozumiałem. Jeśli tak, proszę doprecyzować.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

wrzesień 2012
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasze nagrania