Wyraz zapytanie. Kiedy wolno używać?

Oto opinia, którą pan Jarek zamieścił wczoraj w formularzu na naszej stronie:

Chciałbym się dowiedzieć, czy słowo „zapytanie” jest poprawne językowo. Czy i w jakiej formie wolno/ należy je stosować? Używane w życiu codziennym wydaje się być niepoprawnym, razi śmiesznością lub też niepotrzebnie zastępuje słowo „pytanie” np. „Czy macie jakieś zapytania?” (zamiast „Czy macie jakieś pytania?”).

Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź 🙂

Jarek

Ma Pan słuszną intuicję. Rzeczywiście wyraz zapytanie ma bardzo konkretne zastosowanie, a nieraz bywa nadużywany, np. w kontekście, jaki pan wskazał. Zacytuję Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN:

zapytanie (…) oficj. wypowiedź o treści pytającej: Zapytania poselskie. Ale: Mam do ciebie pytanie (nie: zapytanie).

Podany przykład niepoprawnego użycia jest właściwie powtórzeniem tego, co i Pan napisał. Słownik wskazuje też, że wyraz zapytanie ma charakter oficjalny, urzędowy. I tylko w takich oficjalnych kontekstach może być używany w pełni poprawnie (można tutaj zauważyć analogię do wyrazu interpelacja).

Osobiście wskazałbym jeszcze dwa znaczenia, w których używamy wyrazu zapytanie i – w mojej opinii – można by je uznać za względnie do zaakceptowania (choć z zastrzeżeniem, że trzeba mieć tutaj świadomość pewnej językowej, nazwijmy to, samowoli). Po pierwsze, sam na tym blogu określałem zapytaniami teksty pozostawione w naszym formularzu. Dlaczego? Takie teksty noszą pewne podobieństwa do oficjalnych zapytań: 1. Piszą je osoby, które nie znają osobiście adresatów – jest to więc przykład sytuacji niemal oficjalnej. 2. Teksty pojawiające się w formularzu, jak np. Pański, są czymś więcej niż pytaniami. Najczęściej są rozwinięte, zawierają dodatkowe treści, jakieś refleksje i intuicje.

Po drugie, bywa, że rzeczownika zapytanie używa się w kontekstach półoficjalnych lub zupełnie potocznych półżartem. Ma ktoś jakieś zapytania? – może z przekąsem powiedzieć wykładowca do studentów, półżartem przyrównując ich ewentualne pytania do sytuacji oficjalnego zapytania.

Paweł Pomianek


2 odpowiedzi do „Wyraz zapytanie. Kiedy wolno używać?”

  1. Joanna

    Dzień dobry,

    ja z kolei poszukuję odpowiedzi na pytanie (!) dotyczące możliwości użycia sformułowania synonimicznego z „na życzenie”. Czy możemy powiedzieć „wynajem samochodu na zapytanie” lub „wynajem samochodu za zapytaniem”? Na zapytanie to według mnie ewidentna kalka z języka niemieckiego „auf Anfrage” i nie wiem, jak powinno tłumaczyć się to wyrażenie. Podejrzewam, że żaden z przykładów nie jest poprawny..

    Będę wdzięczna za pomoc i opinię!

    Pozdrawiam

    • Tomasz Marek

      „po wyrażeniu zainteresowania” – w sytuacji oficjalnej, nadrzędnej;
      „na zawołanie” – dawniej powszechne, dziś rzadkie; czasem z dodatkiem „na [każde] zawołanie”; wypowiadane z pozycji podrzędnej; usłużne;
      „na żądanie” (np. przystanek) – oficjalne; urzędowe.
      „Na zapytanie” – w podanym przez Panią znaczeniu w języku polskim nie występuje.
      „Za zapytaniem” to abo rusycyzm, albo – jak prof. Bańkowski twierdzi – konstrukcja wprawdzie staropolska, ale do dziś w takim użyciu nie ocalała; proszę porównać ostatni mój artykuł o rusycyzmach. W j. rosyjskim znaczy z grubsza to, co Pani ma na myśli: „po zapotrzebowaniu, po wyrażeniu chęci na…”.
      Niemieckiego nie znam.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

kwiecień 2012
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania