Interpunkcja w zdaniach rozpoczynających się od wołacza lub wyrazu-wykrzyknika

Na zdjęciu: Dominika Kuźniar i książka Piszemy poprawnie / Foto: P. Pomianek

Dziś jeszcze jedna bardzo ciekawa kwestia ze słownika ortograficznego przedrukowana w książce Piszemy poprawnie.

Rzecz może się przydać szczególnie autorom beletrystyki. Ale w gruncie rzeczy może być cenna dla wszystkich, bo każdy może się znaleźć w sytuacji, gdy musi napisać tego typu zdanie. Poza tym jesteśmy czytelnikami i czasem zastanawiamy się, czy dany zapis jest poprawny. Tymczasem w tej kwestii mamy całkiem duże pole do popisu.

W zdaniach rozpoczynających się od wołacza lub wyrazu-wykrzyknika możemy stosować następującą interpunkcję:

a) Po wołaczu lub wyrazie-wykrzykniku możemy umieścić przecinek, a znak wykrzyknienia na końcu, np.
Dzieci, proszę wstać!
Hop, hop, tu jesteśmy!

b) Po wołaczu lub wyrazie-wykrzykniku oraz na końcu zdania możemy postawić znak wykrzyknienia, np.
Dzieci! Proszę wstać!
Hop! hop! Tu jesteśmy!

c) Po wołaczu lub wyrazie-wykrzykniku możemy postawić znak wykrzyknienia, natomiast na końcu zdania kropkę, np.
Dzieci! Proszę wstać.
Hop! hop! Tu jesteśmy.

Tekst po znaku wykrzyknienia na ogół rozpoczynamy wielką literą, wolno jednak — jakkolwiek ten zwyczaj współcześnie jest rzadko stosowany — użyć litery małej, co oznacza na ogół, że następujący po wykrzykniku tekst jest dalszym ciągiem zdania pojedynczego, np.
Dzieci! proszę wstać!
Hop! hop! tu jesteśmy!

Na koniec zestawiam wszystkie przypadki na dodatkowym przykładzie:
Lidka, natychmiast wracaj do domu!
Lidka! Natychmiast wracaj do domu!
Lidka! Natychmiast wracaj do domu.
Lidka! natychmiast wracaj do domu!

Zauważmy jednak, że wiele zależy od tego, co chcemy podkreślić, od znaczenia konkretnego zdania, kontekstu użycia oraz od występowania danych wyrazów (natychmiast ma o wiele silniejszy walor rozkazujący niż proszę). Na przykład w powyższym przykładzie trzecie zdanie (bez wykrzyknika po drugiej części) nie sprawia zbyt dobrego wrażenia. Ale gdyby na przykład autor książki chciał wskazać, że wyraz Lidka został wykrzyczany, a mocny nakaz powrotu do domu wycedzony przez zęby – taka interpunkcja byłaby uzasadniona.

Paweł Pomianek


2 odpowiedzi do „Interpunkcja w zdaniach rozpoczynających się od wołacza lub wyrazu-wykrzyknika”

    • Paweł Pomianek

      Tak, ale z tego, co widzę, nigdzie nie jest napisane, że Lidka to forma wołacza. Wyraz pełni funkcję wołacza, a używanie mianownika w funkcji wołacza jest w pełni aprobowane, a w niektórych regionach (jak np. w moim) dużo bardziej naturalne.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

grudzień 2011
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Nasze nagrania