Studio i radio – dlaczego niektórzy nie odmieniają?

Niedawno na naszym profilu na Facebooku pan Łukasz zadał następujące pytanie:

Mam pytanie dotyczące odmieniania słów: studio i radio. Z tego co znalazłem w internetowych słownikach, są to wyrazy odmienne. Często jednak (zwłaszcza w telewizji) słyszę – powracamy do studio, porozmawiamy o tym w studio. Skąd ta moda na nieodmienność tego wyrazu? To samo tyczy się radia.

Wyrazy radio i studio są pochodzenia obcego i gdy pojawiły się w języku polskim, regułą było ich nieodmienianie. Z czasem to się zmieniło i teraz odmieniamy je swobodnie. Wątpliwości może budzić jedynie forma dopełniacza liczby mnogiej wyrazu radio – ani radiów, ani tym bardziej radii, które jest błędną formą, nie brzmi dobrze dla ucha i możemy mieć opory przed odmienianiem w tym przypadku.

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN z 2006 roku przy dopełniaczu liczby mnogiej podaje formę radiów (przy wyrazie studiostudiów, nie: radii czy studii), zaznaczając przy tym, że to forma rzadko używana. Przeważnie tak się konstruuje zdanie, by uniknąć wyrazu radio w dopełniaczu liczby mnogiej.

Ten sam słownik odmienianie wyrazów radio i studio wskazuje jako częstsze niż nieodmienianie, co oczywiście nie znaczy, że nieodmienianie jest błędem. Nieodmienianie jest jeszcze pozostałością z dawnych czasów.

Tomasz Powyszyński


24 odpowiedzi do „Studio i radio – dlaczego niektórzy nie odmieniają?”

  1. janus

    Siódmą klasę podstawówki kończyłem z piątką z polskiego /1955/ A ponieważ jestem skamieliną do dzisiaj pamiętam, że radio, studio sie nie odmienia. Czas reguły zmienia, niestety m,nie już one nie pasują!!!

  2. Marek

    Właśnie.
    Pewnie jest różnica między odmianą wyrazu studio i studium ? Jak to wygląda?
    Tak samo jak ktoś napisał w pierwszych komentarzach: pewnie inaczej odmienia się radio jako instytucja i radio jako urządzenie do słuchania ?

    • Paweł Pomianek

      Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN wyraz studium opisuje tak:

      studium n VI, w lp ndm, lm D. studiów

      Odmiany wyrazu studio w zależności od znaczeń słownik nie różnicuje.

  3. JERZY ZBORUCKI

    Pomieszanie z poplątaniem. Ani „radiów” ani „radii”; jedyną poprawną formą tegoż jest „radyj”! Dotyczy to zresztą wyrazu określającego odbiornik radiowy. „Radio” w sensie „radiofonia” nie posiada liczby mnogiej. Nota bene: Powoływanie się na „studio – studiów” jest totalną bzdurą! Forma „studiów” jest odmianą rzeczownika „studium” a nie „studio”.

  4. Grest

    Witam, ja wolę formy nie odmienne słów radio i studio, choć jestem świadomy, że są one obecnie mniej popularne. Oba te wyrazy są bezpośrednio związane z instytucją, którą darzę ogromnym szacunkiem i właśnie przez użycie tej formy staram się te uczucia wyrażać. Na razie cieszę się, że forma nieodmienna pozostaje poprawna, choć przypuszczam, że za kilkanaście lat przestanie nią być.

  5. Katarzyna

    Witam. Mam 20 lat, uczono mnie tego, że radio, studio i kakao nie są odmienne, a naukę o tym, o ile dobrze pamiętam, miałam 6 lat temu. Także nie sądzę, aby to było „stare”, bo książka którą wtedy miałam była nową dla naszego rocznika. Wielu ludzi śmieje się, że tego nie odmieniam i byłam pewna, iż ja mam zupełną rację na ten temat i zawsze o tym dyskutowałam, ale widzę, że jednak nie 😀 pozdrawiam.

    • Paweł Pomianek

      Pani Katarzyno, Tomasz napisał, że nieodmienność to „pozostałość z dawnych czasów”, a nie że to jest „stare”, cokolwiek to znaczy ;-). Mimo wszystko zaskakujące, że pojawia się w tak nowych wydawnictwach jako jedyna możliwa forma. Warto jednak wiedzieć, że książki szkolne mają to do siebie, że są dość dogmatyczne – uczy się dzieci i młodzież, że coś jest jedynie słuszną formą czy interpretacją. A potem idzie się np. na studia polonistyczne. I wszystko okazuje się względne ;-).

    • Katarzyna

      Ja chodziłam do szkoły w latach osiemdziesiątych i moja polonistka, wybitna zresztą, zawsze powtarzała, że tych wyrazów się nie odmienia. Niby studio i radio zmieniły się na przestrzeni lat i dopuszczalna jest forma odmienna, ale nieodmienianie nie jest błędem! A już jak słyszę, chcę „kakała” to naprawdę chce się się śmiać i radzę, aby ingoranci uczyli się też innych języków. Mniej śmiesznie będzie.

      • Tomasz Marek

        Z tymi skojarzeniami to ma Pani problem. Wszystko tak się Pani kojarzy? Np. „ustęp” też ma defekacyjne znaczenie, jednak edytorzy, wydawcy i filolodzy stosują to słowo oficjalnie i bez żenady. A przy okazji – rosyjskie słowo „коридор” oznacza (też) to samo, co Pani „ulubione” „какать”. A dotąd myślałem, że to tylko „korytarz”!

    • issa

      Chyba jednak słabą polonistkę pani miała, skoro nie wie pani też, że „także” ma dwie formy. W znaczeniu, w którym użyła go pani, powinno być „tak, że”.
      Także (to ta druga forma) radio zawsze można było odmieniać.
      Zacytuję
      „Prof. Jan Miodek: Jeśli idzie o radio i studio, od samego początku nie było żadnych przeciwwskazań by te formy odmieniać. One tylko były nieoswojone z polszczyzną, tak jak nieoswojone było kino. Jeszcze Witkacy donosił żonie, że był w kino, że siedział w kino (były to lata ’20 XX wieku). Oczywiście dzisiaj jesteśmy w kinie, temu kinu się przyglądamy. Radio, studio – najdłużej nie odmieniano tych rzeczowników w szóstym przypadku. Jeszcze dziś wiele ludzi powie: byłem w studio, wysłuchałem czegoś w radio, chociaż oczywiście postacie w studiu i w radiu są już poprawne, mają status normy i zawsze powtarzam: nie można tu żadnych przeciwwskazań naturalnym procesom adaptacyjnym stawiać. Natomiast kakao – zgodnie ze słownikiem muszę powiedzieć: jest to forma nieodmienna, ale nie ma żadnego przestępstwa systemowego, jeśli ktoś w mowie potocznej powie, że nie lubi kakaa i zachwyca się niedzielnym czy każdego ranka pitym kakaem.”

      • Spotkał_katar

        Zastanawiam się, skąd ta charakterystyczna wieczna kwaśność u polonistek/-ów (choć chyba w większości tych pierwszych). Kompleksy jakieś? Niedoru…? Od zawsze to Pani miała czy dopiero w trakcie studiów się pojawiło?

  6. Tomasz

    Witam.
    Bardzo ładnie wyjaśnione, aczkolwiek prosiłbym o odniesienie się do słowa „kakao”.
    Jako człowiek starszego wykształcenia, bardziej skłaniam się do formy nieodmiennej obu tutaj omawianych słów. Bardziej mi ” brzmią”.

    Pozdrawiam

    • Paweł Pomianek

      Przytaczam cytat z Nowego słownika poprawnej polszczyzny:

      kakao [wym. kakao, nie: kakało] n ndm: Kupić opakowanie kakao. Wypić filiżankę kakao. · W języku potocznym szerzą się formy odmienne: D. kakaa, C. kakau, N. kakaem, lm M. kakaa. Formy te można uznać za dopuszczalne w bardzo swobodnej polszczyźnie, np. w języku rodzinnym.

    • kmw

      Każde słowo jak i każde nazwisko się w j.polski odmienia. Wracam do studio? Co za bzdura? Wracam do kino czy do kina? Co za przepraszam niemądre tłumaczenie, że to niepolski wyraz. Nie ma to żadnego znaczenia. Dziś po prostu zwłaszcza młodzi czyli ur. po roku 1980 są ignorantami językowymi (j. polski) kakao oczywiście tez się odmienia.

      • Tomek

        Dziwna argumentacji, to raczej nachalne odmienianie wyrazów radio i studio w każdym przypadku jest wyrazem ignorancji językowej, czyli stosowaniu powszechniejszej reguły, bez wiedzy o wyjątku. Jak to brzmi „jesteśmy w studiu”?
        Oczywiście że „jestem w studio”, „słyszałem w radio”.

    • Katarzyna

      Wyrazu kakao, nigdy nie odmieniam, nawet nie dlatego, że byłoby to dopuszczlne. Po prostu zawsze będzie mi sie kojarzyć z rosyjskim wyrazem „kakać” który delikatnie mówiać oznacza wyprózniać się 🙂 I tyle

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

wrzesień 2011
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930  

Nasze nagrania