Niedawno na naszym profilu na Facebooku pan Łukasz zadał następujące pytanie:
Mam pytanie dotyczące odmieniania słów: studio i radio. Z tego co znalazłem w internetowych słownikach, są to wyrazy odmienne. Często jednak (zwłaszcza w telewizji) słyszę – powracamy do studio, porozmawiamy o tym w studio. Skąd ta moda na nieodmienność tego wyrazu? To samo tyczy się radia.
Wyrazy radio i studio są pochodzenia obcego i gdy pojawiły się w języku polskim, regułą było ich nieodmienianie. Z czasem to się zmieniło i teraz odmieniamy je swobodnie. Wątpliwości może budzić jedynie forma dopełniacza liczby mnogiej wyrazu radio – ani radiów, ani tym bardziej radii, które jest błędną formą, nie brzmi dobrze dla ucha i możemy mieć opory przed odmienianiem w tym przypadku.
Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN z 2006 roku przy dopełniaczu liczby mnogiej podaje formę radiów (przy wyrazie studio – studiów, nie: radii czy studii), zaznaczając przy tym, że to forma rzadko używana. Przeważnie tak się konstruuje zdanie, by uniknąć wyrazu radio w dopełniaczu liczby mnogiej.
Ten sam słownik odmienianie wyrazów radio i studio wskazuje jako częstsze niż nieodmienianie, co oczywiście nie znaczy, że nieodmienianie jest błędem. Nieodmienianie jest jeszcze pozostałością z dawnych czasów.
Tomasz Powyszyński
Siódmą klasę podstawówki kończyłem z piątką z polskiego /1955/ A ponieważ jestem skamieliną do dzisiaj pamiętam, że radio, studio sie nie odmienia. Czas reguły zmienia, niestety m,nie już one nie pasują!!!
Popieram.Teź jestem „ starej daty” i tak mnie uczono.Jestem w radio,studio.Lecę do Maroko( nie Maroka)
Moze w dialekcie slaskim jest nieodmienialnie , jednak po Polsku powinno byc odmienialnie .
Mnie uczono, że nieodmienne „radio”, „studio”, to rusycyzm, moda epoki słusznie minionej
„W Ukrainie” też jest rusycyzmem, więc dlaczego ma to być poprawne?
Właśnie.
Pewnie jest różnica między odmianą wyrazu studio i studium ? Jak to wygląda?
Tak samo jak ktoś napisał w pierwszych komentarzach: pewnie inaczej odmienia się radio jako instytucja i radio jako urządzenie do słuchania ?
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN wyraz studium opisuje tak:
Odmiany wyrazu studio w zależności od znaczeń słownik nie różnicuje.
Lato z Radiem
Pomieszanie z poplątaniem. Ani „radiów” ani „radii”; jedyną poprawną formą tegoż jest „radyj”! Dotyczy to zresztą wyrazu określającego odbiornik radiowy. „Radio” w sensie „radiofonia” nie posiada liczby mnogiej. Nota bene: Powoływanie się na „studio – studiów” jest totalną bzdurą! Forma „studiów” jest odmianą rzeczownika „studium” a nie „studio”.
Przepraszam, miało być nieodmienne.
Witam, ja wolę formy nie odmienne słów radio i studio, choć jestem świadomy, że są one obecnie mniej popularne. Oba te wyrazy są bezpośrednio związane z instytucją, którą darzę ogromnym szacunkiem i właśnie przez użycie tej formy staram się te uczucia wyrażać. Na razie cieszę się, że forma nieodmienna pozostaje poprawna, choć przypuszczam, że za kilkanaście lat przestanie nią być.
Skoro ktoś nieodmiennie napisze rozłącznie, to również z odmianą słów studio i radio może mieć problemy.
Witam. Mam 20 lat, uczono mnie tego, że radio, studio i kakao nie są odmienne, a naukę o tym, o ile dobrze pamiętam, miałam 6 lat temu. Także nie sądzę, aby to było „stare”, bo książka którą wtedy miałam była nową dla naszego rocznika. Wielu ludzi śmieje się, że tego nie odmieniam i byłam pewna, iż ja mam zupełną rację na ten temat i zawsze o tym dyskutowałam, ale widzę, że jednak nie 😀 pozdrawiam.
Pani Katarzyno, Tomasz napisał, że nieodmienność to „pozostałość z dawnych czasów”, a nie że to jest „stare”, cokolwiek to znaczy ;-). Mimo wszystko zaskakujące, że pojawia się w tak nowych wydawnictwach jako jedyna możliwa forma. Warto jednak wiedzieć, że książki szkolne mają to do siebie, że są dość dogmatyczne – uczy się dzieci i młodzież, że coś jest jedynie słuszną formą czy interpretacją. A potem idzie się np. na studia polonistyczne. I wszystko okazuje się względne ;-).
Ja chodziłam do szkoły w latach osiemdziesiątych i moja polonistka, wybitna zresztą, zawsze powtarzała, że tych wyrazów się nie odmienia. Niby studio i radio zmieniły się na przestrzeni lat i dopuszczalna jest forma odmienna, ale nieodmienianie nie jest błędem! A już jak słyszę, chcę „kakała” to naprawdę chce się się śmiać i radzę, aby ingoranci uczyli się też innych języków. Mniej śmiesznie będzie.
Z tymi skojarzeniami to ma Pani problem. Wszystko tak się Pani kojarzy? Np. „ustęp” też ma defekacyjne znaczenie, jednak edytorzy, wydawcy i filolodzy stosują to słowo oficjalnie i bez żenady. A przy okazji – rosyjskie słowo „коридор” oznacza (też) to samo, co Pani „ulubione” „какать”. A dotąd myślałem, że to tylko „korytarz”!
Chyba jednak słabą polonistkę pani miała, skoro nie wie pani też, że „także” ma dwie formy. W znaczeniu, w którym użyła go pani, powinno być „tak, że”.
Także (to ta druga forma) radio zawsze można było odmieniać.
Zacytuję
„Prof. Jan Miodek: Jeśli idzie o radio i studio, od samego początku nie było żadnych przeciwwskazań by te formy odmieniać. One tylko były nieoswojone z polszczyzną, tak jak nieoswojone było kino. Jeszcze Witkacy donosił żonie, że był w kino, że siedział w kino (były to lata ’20 XX wieku). Oczywiście dzisiaj jesteśmy w kinie, temu kinu się przyglądamy. Radio, studio – najdłużej nie odmieniano tych rzeczowników w szóstym przypadku. Jeszcze dziś wiele ludzi powie: byłem w studio, wysłuchałem czegoś w radio, chociaż oczywiście postacie w studiu i w radiu są już poprawne, mają status normy i zawsze powtarzam: nie można tu żadnych przeciwwskazań naturalnym procesom adaptacyjnym stawiać. Natomiast kakao – zgodnie ze słownikiem muszę powiedzieć: jest to forma nieodmienna, ale nie ma żadnego przestępstwa systemowego, jeśli ktoś w mowie potocznej powie, że nie lubi kakaa i zachwyca się niedzielnym czy każdego ranka pitym kakaem.”
Zastanawiam się, skąd ta charakterystyczna wieczna kwaśność u polonistek/-ów (choć chyba w większości tych pierwszych). Kompleksy jakieś? Niedoru…? Od zawsze to Pani miała czy dopiero w trakcie studiów się pojawiło?
A uczono Panią także różnicy między „także” a 'tak, że” ?
Witam.
Bardzo ładnie wyjaśnione, aczkolwiek prosiłbym o odniesienie się do słowa „kakao”.
Jako człowiek starszego wykształcenia, bardziej skłaniam się do formy nieodmiennej obu tutaj omawianych słów. Bardziej mi ” brzmią”.
Pozdrawiam
Przytaczam cytat z Nowego słownika poprawnej polszczyzny:
Każde słowo jak i każde nazwisko się w j.polski odmienia. Wracam do studio? Co za bzdura? Wracam do kino czy do kina? Co za przepraszam niemądre tłumaczenie, że to niepolski wyraz. Nie ma to żadnego znaczenia. Dziś po prostu zwłaszcza młodzi czyli ur. po roku 1980 są ignorantami językowymi (j. polski) kakao oczywiście tez się odmienia.
Dziwna argumentacji, to raczej nachalne odmienianie wyrazów radio i studio w każdym przypadku jest wyrazem ignorancji językowej, czyli stosowaniu powszechniejszej reguły, bez wiedzy o wyjątku. Jak to brzmi „jesteśmy w studiu”?
Oczywiście że „jestem w studio”, „słyszałem w radio”.
Wyrazu kakao, nigdy nie odmieniam, nawet nie dlatego, że byłoby to dopuszczlne. Po prostu zawsze będzie mi sie kojarzyć z rosyjskim wyrazem „kakać” który delikatnie mówiać oznacza wyprózniać się 🙂 I tyle