Czy zapis daty można zacząć od zera, np. 09.10.2015

Nie tak dawno temat ten poruszył (pośrednio, bo skupiając się na nieco innej kwestii) jeden z naszych Czytelników, p. piotr (zapis nicku oryginalny).

Jeśli dopełnianie zerem liczby dni jest błędem, to dlaczego dopełnianie liczby miesięcy nie jest? Wydaje się to trochę nielogiczne

– zauważył. Osobiście zawsze byłem zdania, że zapis taki jak w tytule, 09.10.2015, lub inne analogiczne: 01.01.2001, 02.01.2016 itp. w tekstach pisanych trzeba by określić jako błędne. Oczywiście taki zapis należy stosować w przypadku dokumentów urzędowych, w których na datę mamy przygotowaną konkretną liczbę rubryk, lub wtedy, gdy owo zero jest potrzebne, by uniknąć fałszerstwa. W żadnej innej sytuacji jednak – np. w treści dokumentu, kiedy data znajduje się w środku zdania – nie powinien się pojawić.

Mój tok myślenia zdawała się potwierdzać jedna z odpowiedzi prof. Adama Wolańskiego z poradni językowej PWN. Oto interesujący nas fragment:

W zapisie cyfrowym zasadniczo pomija się zero wiodące przed pojedynczą liczbą oznaczającą dzień, np. 1.12.2008, 1 XII 2008 (nie: 01.12.2008, 01 XII 2008). Zapis z zerem na początku jest możliwy w sformalizowanych dokumentach (w celu uniknięcia fałszerstwa przez wstawienie na początku dodatkowej cyfry), przy czym miesiąc musi być wówczas oznaczony cyframi arabskimi, np. 01.12.2008. W zapisie składającym się wyłącznie z cyfr arabskich należy zawsze umieszczać zero wiodące przed liczbami oznaczającymi pierwsze dziewięć miesięcy roku, np. 1.03.2009 (nie: 1.3.2009).

Czyli: w przypadku liczby oznaczającej dzień zera nie stawiamy, w zapisie oznaczającym pierwsze dziewięć miesięcy zero stawiamy.

W dalszej części dyskusji p. piotr zwraca jednak uwagę, że w innym miejscu prof. Wolański pisze:

O zapisie, w którym pierwsze dziewięć miesięcy roku jest oznaczane pojedynczą cyfrą, nie powiemy, że jest niepoprawny, lecz raczej mniej funkcjonalny od zapisu z użyciem zera wiodącego. Stosowanie zapisu bez zera wynika z chęci estetyzacji zapisu daty przez pomijanie tzw. zer nieznaczących…

A w innym artykule w poradni (dra Jana Grzeni) znajdujemy nawet informację:

Zapisowi bez zer w pozycji początkowej (czyli 1.8.1964) nie można niczego zarzucić, jest w pełni komunikatywny. Należy uznać, że jest to zapis optymalny. Forma typu 01.08.1964 nie ma żadnej istotnej przewagi nad skróconym wariantem. Używana bywa w dokumentach urzędowych, co można zrozumieć i zaakceptować, ale poza nimi nie jest godna polecenia, zwłaszcza że daty można zapisywać też w inny sposób.

Porządkując te wiadomości, trzeba zaznaczyć, że te dwie ostatnie wypowiedzi z poradni nieco odciągają nas od głównego wątku. Mówią nam jednak coś bardzo istotnego: daty pierwszych dziewięciu miesięcy roku możemy zapisywać bez zera, czyli: 1.1.2015, 12.2.2015. Z pewnością taka forma zapisu nie będzie błędna. Od siebie dodam tylko, że w mojej opinii jest jednak mało funkcjonalna, dużo bardziej – pewnie głównie ze względu na przyzwyczajenie – przekonuje mnie zapis z zerem w liczbie określającej miesiące: 1.01.2015, 12.02.2015.

Wpis dra Grzeni zdaje się jednak równocześnie podważać stwierdzenie, że forma z zerem w dacie dziennej jest błędna. Napisane zostało bowiem o niej jedynie, że „nie jest godna polecenia” i „nie ma żadnej istotnej przewagi nad skróconym wariantem”, a to jednak o wiele miększe określenia niż wskazywanie tej formy jako błędnej.

Reasumując, można więc stwierdzić, że zapisu z zerem na początku nie musimy uważać za błędny, niemniej ktoś, kto go stosuje, wystawia sobie raczej mierne świadectwo odnośnie do swojej wiedzy językowej i poczucia estetyki języka. Jeśli od nas zależy zapis, form z zerem na początku liczby odnoszącej się do dnia powinniśmy zdecydowanie unikać.

Paweł Pomianek


9 odpowiedzi do „Czy zapis daty można zacząć od zera, np. 09.10.2015”

  1. Przemek

    Zawsze mnie uczono, że w języku polskim po datach obowiązkowe jest dopisanie „r.”, czyli np. „1.12.2017 r.” To jak to jest?

    Ciekawostka: mechanizm obsługujący tę stronę nie dodaje „mojego” „r.”, jednocześnie stosując formę zapisu godziny „hh:mm” (z dwukropkiem).

    • Paweł Pomianek

      Już choćby ten przykład odpowiedzi prof. Bańki z poradni językowej PWN pokazuje, że z pewnością to r. nie jest obowiązkowe. Jest to po prostu dobry zwyczaj, zwiększający estetykę zapisu.

      W kwestii pisowni dat – na co wskazuje już sam powyższy artykuł – mało rzeczy jest „obowiązkowe”, a i zdania w wielu kwestiach są wśród językoznawców, a więc i wydawców słowników, podzielone.

  2. Magda

    A co z godzinami?
    Mam przed sobą tekst, w którym występują śródtytuły w rodzaju:

    Środa, 12 kwietnia 1998. 16:27.

    Czy taki zapis jest poprawny, czy lepiej byłoby:

    Środa, 12 kwietnia 1998, godz. 16:27.

    Czy kropka na końcu w ogóle jest potrzebna?
    Czy biorąc pod uwagę, że to tekst literacki (ale z zacięciem dokumentalnym) można sobie pozwolić na używanie skrótu „godz.” czy lepsze jest pełne słowo „godzina”?
    Rozważałam też wersję najbardziej ascetyczną:

    Środa, 12 kwietnia 1998, 16:27

    ale to jest chyba mało przejrzyste.

    • Paweł Pomianek

      Wie Pani, co? Sprawa formy zapisu dat czy godzin to jednak w dużej mierze kwestia konwencji, co pozostawia duże pole do popisu autorowi i redaktorowi. Generalnie każdy z tych zapisów jest możliwy, przy czym mnie kilka rzeczy nie przekonuje. I właściwie swoją odpowiedź na Pani pytanie chciałbym zakończyć na wskazaniu tych rzeczy:
      – przecinek pomiędzy nazwą dnia tygodnia a datą (tutaj nawet nalegałbym na jego usunięcie; zasadny jest tylko przy zapisie odwrotnym, czyli 12 kwietnia 1998, środa, ponieważ wtedy nazwa dnia tygodnia jest wyraźnym dopowiedzeniem o niższej randze w stosunku do daty dziennej);
      – kropka na końcu zapisu;
      – kropka pomiędzy datą i godziną (za zdecydowanie lepszy uważam przecinek); zwłaszcza że można też wybrać zapis godziny z kropką (zob. tutaj).

      Dodam jeszcze, że propozycja pełnego zapisu wyrazu godzina w tym lakonicznym formacie mnie nie przekonuje. W takim razie dlaczego by nie napisać Środa 12 kwietnia 1998 roku, godzina 16:27 (jak szaleć, to szaleć) 😉 Tylko że to po prostu wyjdzie nieestetyczne…

      • Tomasz Marek

        „[nie przekonuje] … kropka pomiędzy datą i godziną (za zdecydowanie lepszy uważam przecinek)”.
        Ależ proszę Pana! Czy zwrócił Pan uwagę, że chodzi o [śród]tytuł? Czy nie upierał się Pan niedawno (słusznie, Poradnia PWN to potwierdziła), że w analogicznych przypadkach TYLKO KROPKA? Co mianowicie byłoby, gdyby śródtytuły następnych rozdziałów/podrozdziałów różniły się tylko godziną? Poza tym TAKIE śródtytuły mają za zadanie wzmocnić styl wojskowo-reporterski, więc skrótowość, rzekłbym „szczekliwość”, jest elementem stylu. Tylko kropka! I oczywiście w tytułach kropki NA KOŃCU się nie stawia. Nigdy. Tak więc z w/w najwłaściwsze wersje to:
        Środa 12 kwietnia 1998. 16:27
        lub:
        12 kwietnia 1998, środa. 16:27
        Dla wzmocnienia stylizacji wojskowej można to zapisać nawet tak:
        1998, 12 kwietnia, środa. 16:27
        lub całkiem wg NATO:
        1998-04-12T16:27
        Tu zabraknie dnia tygodnia. „T” można zastąpić spacją. W ramach stylizacji można posłużyć się oznaczeniem czasu uniwersalnego, czyli np.: Zulu time, czas Zulu, UTC, UTC(PL).

        • Paweł Pomianek

          1998, 12 kwietnia, środa. 16:27

          Wykluczył Pan wersję z jednym przecinkiem, a zaraz zaproponował z dwoma 😉 Tak, tak, wiem, w innej funkcji 😀
          Mnie się akurat ta zdecydowanie nie podoba. Jak zresztą niejedyna z zaproponowanych. Ale podtrzymuję: duże pole do popisu dla autora i redaktora.

          • Magda

            Fajnie by było, gdyby Językowe Dylematy wysyłały jakiś automatyczny komunikat, że pojawiła się nowa wypowiedź w interesującym użytkownika wątku. Tym razem mało co, a ominąłby mnie ciąg dalszy dyskusji (którego się nie spodziewałam).

            A swoją drogą: jedna kropka, a tyle potrafi wzbudzić wątpliwości i emocji 🙂

  3. Tomasz Marek

    Na innym forum analogiczna dyskusja o sposobie zapisu czasu zawiera następującą wymianę opinii (cytuję w uproszczonym skrócie):
    A: – naj(…) jest forma 15:13:48
    B: – … ale mało rozpowszechniona…
    A: – To spójrz sobie na narożnik ekranu…
    C: – Nie będzie mi jakaś kuchenka mikrofalowa normy językowej narzucała!

    I ta anegdotyczna wymiana myśli obrazuje oś sporu: jedni kierują się niepraktyczną, ale uświęconą przez Wielkie Nazwiska (Grzenia, Wolański) opinią, drudzy idą za autorytetami zbiorowymi (ISO, PKN). W starciu autorytetów indywidualnych ze zbiorowymi jestem po stronie tych drugich, bo zwyciężają jako prawodawcy. Podobnie jak (w Waszej dziedzinie, pt. Językoznawcy) rozstrzygnięcia RJP są ponad zdaniem dowolnego profesora i każdego słownika.
    Zamykanie się we własnym światku odsuwa na margines.
    A dlaczego zapisy czasu w wersji proponowanej przez Wolańskiego i kolegów są mniej praktyczne od narzucanej przez ISO i PKN, to temat na inną dyskusję.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

listopad 2015
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Nasze nagrania