Co ma wspólnego sklep z piwnicą

Ucząc się języka czeskiego, czasem natrafia się na słowa, które w języku polskim też funkcjonują, ale znaczą zupełnie co innego. Tak jest np. z czeskim wyrazem sklep – u naszych południowych sąsiadów oznacza on piwnicę. Dziwne? Gdy prześledzi się historię wyrazu sklep w języku polskim, który przecież wywodzi się z tego samego źródła co czeski, nie wyda się to dziwne.

Ten proces ewolucji znaczenia wyrazu sklep krótko opisuje prof. Andrzej Markowski w książce Jak dobrze mówić i pisać po polsku.

Już samo brzmienie powinno zwrócić naszą uwagę – sklep ma związek z wyrazem sklepiony. Według tego powiązania sklep będzie miejscem sklepionym, czyli zamkniętym od góry. A to oznacza np. piwnicę. W staropolszczyźnie, tak jak do dziś w języku czeskim, sklep oznaczał właśnie to pomieszczenie, przeważnie podziemne. Tam składowano różne rzeczy, towary. A gdy zaczęto handlować nimi bezpośrednio z tych pomieszczeń, wyraz sklep stał się nazwą izby handlowej.

Ludzie związani z Wielkopolską oczywiście mogą dodać, że w tym rejonie ciągle piwnicę nazywa się sklepem. Trzeba przyznać, że natrafianie na takie językowe ciekawostki powoduje, iż możemy uchwycić to, jak język się zmienia. W ten sposób prawie że robimy zdjęcie ewolucji języka, który nie jest skostniałym narzędziem, ale czymś żywym. Nie jest kamieniem, do którego musimy się dostosować, ale miękką plasteliną, podatną na dotyk, którą dostosowujemy do naszych potrzeb, przeżyć i okoliczności.

Tomasz Powyszyński


4 odpowiedzi do „Co ma wspólnego sklep z piwnicą”

  1. ab

    Na Suwalszczyźnie również używało się nazwy „sklep” na oznaczenie piwnicy. Były to obiekty wolnostojące, z kamiennymi ścianami i sklepieniem, przykryte darnią. Doskonale sprawdzały się jako lodówki 🙂

  2. Tomasz Marek

    Autor podał, że Wielkopolanie na piwnicę mówią „sklep”, ale nie uzupełnił, że tu sklep to „skład”. Wydaje się to bardziej poprawne (mamy czasownik „składować”, a o „sklepowaniu” nie słyszałem – „sklepienie” to rodzaj stropu, co znów wskazuje na pomieszczenie piwniczne), ale niestety zanika – tak mawiają jeszcze tylko bardzo starzy mieszkańcy Poznania. Podobna różnica występuje między ogólnopolskim „dworem” a małopolskim „polem”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

październik 2012
N P W Ś C P S
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

Nasze nagrania