Dołgie w powiecie gryfińskim. Jak odmieniać

Pani Alicja zadała następujące pytanie:

Dzień dobry,

w Zachodniopomorskiem, w powiecie gryfińskim jest wieś Dołgie. Proszę podać poprawną odmianę tej nazwy oraz jak się powinni nazywać mieszkańcy tej wsi (dołgianie?).

Pozdrawiam.

Z nazwami miejscowości jest ten problem, że mianownik w żaden sposób nie podpowiada nam, jak może być odmieniana dana nazwa. Równie dobrze przecież może to być to Dołgie, jak mogą to być te Dołgie, a wtedy odmiana jest całkiem inna.

Z tego, co zdążyłem się zorientować, w Zachodniopomorskiem są trzy miejscowości o tej nazwie – a praktyka użycia w internecie sugeruje, że mają one różne odmiany.

Ostatnio wzbogaciłem swoją bazę słowników o Słownik nazw miejscowości i mieszkańców, bowiem pytania o odmiany tych nazw są dość regularnie zadawane przez naszych Czytelników. Niestety, słownik w ogóle nie uwzględnia nazwy Dołgie. Znajduje się w nim za to indeks a tergo (nazwy są umieszczone alfabetycznie od ostatnich liter). Dzięki temu z łatwością można znaleźć nazwy, które kończą się identycznie jak te, których odmiana nas interesuje. Niestety, i ten zabieg w tym przypadku jest pomocny tylko częściowo.

Pozostaje więc sprawdzenie, jak nazwa jest najczęściej odmieniana w internecie. Przeważający pod względem częstotliwości sposób użycia odmiany tej nazwy przez mieszkańców wskazuje, że nazwa Dołgie (chodzi tutaj wyłącznie o miejscowość w powiecie gryfińskim) odmienia się analogicznie jak wyraz wielkie w liczbie mnogiej.

M. Dołgie
D. Dołgich
C. Dołgim
B. Dołgie
N. o Dołgich
Msc. do Dołgich

Co do drugiej części pytania, to nie podejmę się odpowiedzi. Wariantów może być bowiem co najmniej kilka: dołgieżanin, dołżanin, dolżanin lub nawet dołgianin. Najlepiej byłoby zapytać o poprawną formę samych mieszkańców czy filologów polskich z tamtej okolicy. Najprawdopodobniej nazwa, która jest najczęściej używana przez mieszkańców Dołgich, jest tą właściwą. Osobiście, z drugiego końca Polski (Podkarpacie), gdy słownik do pomocy się nie kwapi – aby to ostatecznie rozstrzygnąć nie mam narzędzi.

Paweł Pomianek

PS Podpowiedzi w komentarzach są, rzecz jasna, mile widziane.


3 odpowiedzi do „Dołgie w powiecie gryfińskim. Jak odmieniać”

  1. Pszetfurnia

    „Z tego, co zdążyłem się zorientować, w Zachodniopomorskiem jest trzy miejscowości o tej nazwie…”.

    Teraz w głowie nam się nie mieści, że mógł Pan pomyśleć, że chodzi tylko o przecinki. Owszem, one się przydały, ale ponieważ nic więcej Pan nie zrobił, wiemy już, że to zdanie to nie wypadek przy pracy, tylko świadectwo niewiedzy, że zawiera ono błąd, który nie przystoi poloniście, autorowi poradnikowego bloga, błąd rażący: „jest trzy miejscowości”.

    Powinno być „są trzy miejscowości”, bo – mówiąc najkrócej – liczebniki 1–4 tworzą z rzeczownikami związki zgody, a podmioty połączone związkiem zgody mają orzeczenie zależne od liczebnika. Więcej o tym przeczyta Pan na przykład na stronie 1601 w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN” (2006).

    Gdzie indziej („Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 197–198) ciekawie pisze o błędach tego rodzaju profesor Hanna Jadacka: „Liczebniki od pięciu wzwyż stanowią nieporównanie większy podzbiór niż liczebniki 1–4. Konsekwencją tego jest zauważalna w tekstach przewaga ilościowa orzeczeń o postaci 3. os. lp rodzaju nijakiego. Staje się ona dla (dużej) części użytkowników polszczyzny źródłem fałszywego przekonania, że jest to jedyna forma, jakiej należy używać. Taki prawdopodobnie jest mechanizm powstania rażącego błędu w zdaniu: «[…] któremu trzy lata więzienia uniemożliwi start do fotela premiera […]». Równie krytycznie należy ocenić wypowiedź: «Ja podkreślam ciągle i z uporem, że jest cztery formy własności»”.

    Jeśli nie ma Pan pod ręką książki H. Jadackiej, może Pan sięgnąć do jakiegoś poradnika, na przykład Jana Miodka „Rozmyślajcie nad mową!” (Prószyński i S-ka, Warszawa 1998, s. 141–142) czy „www.poradniajęzykowa.pl” pod red. Katarzyny Wyrwas (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007, s. 117).

    • Paweł Pomianek

      Droga Pszetfurnio!

      Dowodów, że tym razem macie rację, aż tak wielu nie potrzebuję, bo to jest oczywiste. Domyślałem się, że chodzi o coś więcej niż interpunkcja, ale postanowiłem poczekać na konkretne wskazanie błędu, ponieważ takie zasady staram się promować na tej stronie. Warto w tym kontekście przeczytać to, co pisałem przed przeszło dwoma laty we wpisie programowym:

      (…) nie ma możliwości, by moje wpisy były wolne od błędów. Teksty wolne od błędów praktycznie nie istnieją. Gdy czyta się jakiś artykuł po raz piętnasty, zawsze można coś jeszcze w nim poprawić. A teksty niniejsze to przecież blogonotki, a więc z definicji – publikowane krótko po napisaniu. Jest jeszcze jedna istotna zasada korektorska – swoich błędów zwyczajnie się nie zauważa. W związku z tym zapewne będzie tak, że nieraz to Czytelnicy zwrócą piszącym na tym blogu uwagę, że należałoby pewne rzeczy napisać inaczej, w innym miejscu postawić przecinek lub użyć innego słowa lub małej, a nie wielkiej litery.

      W każdym razie dziękuję za celne sugestie.

  2. Pszetfurnia

    Nie mieści nam się w głowie, że w blogu „dla każdego, kto ceni poprawną polszczyznę – dla każdego, dla kogo sposób, w jaki się wyraża czy w jaki pisze, jest ważny”; w blogu prowadzonym przez redaktora i korektora, mogło się pojawić takie zdanie:

    „Z tego co zdążyłem się zorientować w Zachodniopomorskiem jest trzy miejscowości o tej nazwie – a praktyka użycia w internecie sugeruje, że mają one różne odmiany”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

wrzesień 2012
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasze nagrania