W – we, z – ze, bez – beze, nad – nade

Przyimki zakończone spółgłoską występują w większości również w postaci rozszerzonej o końcową samogłoskę e: w – we, z – ze, od – ode, bez – beze, nad – nade, przez – przeze itd. Warto uporządkować, kiedy występują postacie o zakończeniu -e.

  • Pojawiają się one regularnie przed formami zaimka ja: ze mną, ode mnie, przeze mnie itd.
  • Przyimek we stoi przed wyrazami zaczynającymi się dwiema spółgłoskami, z których pierwsza to w lub f: we Wrześni, we Włoszczowie, we Francji.
  • Przyimek ze stoi przed wyrazami zaczynającymi się grupą spółgłosek, z których pierwszą jest z, s, ż, sz, ź, ś: ze strachu, ze żniw, ze źródła, ze świniami.
  • Przyimek ze stoi też często przed wyrazami zaczynającymi się grupą wz, ws: ze wzniesienia, ze wskazaniem.
  • Regionalnie w Polsce południowej i wschodniej spotyka się użycie we również przed innymi wyrazami zaczynającymi się na w lub f (np. we farbie), a ze przed jakimikolwiek wyrazami zaczynającymi się od z, s, ż, sz, ź, ś (np. ze sokiem). Aprobuje się jednak wyłącznie wymowę tego typu – i to jako regionalną. Nie akceptuje się natomiast tych form w języku pisanym.
  • Istnieje również wiele wyrażeń, w których form przyimków z końcowym e używa się przez wzgląd na tradycję na zasadzie wyjątku. Oto kilka przykładów: ze wszech miar, we Lwowie, we śnie, ze sobą, patrzeć spode łba, dać się komuś we znaki.
  • Niekiedy postaci z -e i bez niego mogą być używane zamiennie, jak np. w wyrażeniach w trzech lub we trzech czy w czwartek lub we czwartek.

Paweł Pomianek

Źródło:
M. Bańko, Mały słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa (PWN) 2003, s. 308–309.


6 odpowiedzi do „W – we, z – ze, bez – beze, nad – nade”

  1. R. Szymańska

    Dziękuję pięknie za zrozumiałą i krótką informację. Bardzo często mam różne „niepokoje językowe” i chętnie korzystam ze słowników i Waszych poradników.
    Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. czy powiedzenie ,, podejmować kogoś na wyjezdzie '' w rozgrywkach sportowych jest prawidłowe

  2. Pardon, ostatnie zdanie miało brzmieć: Albo inaczej: czy powtórzenie w takich przypadkach dywizu na początku linijki jest błędem typograficznym? Pozdrawiam

  3. Witam, A. Wolański w książce "Edycja tekstów" pisze, że należy unikać podziału pomiędzy kolejne wiersze liczb połączonych separatorem liczbowym (s.…

  4. Anna Halczak, tłumaczka języka chorwackiego - Opinie

    Jestem bardzo zadowolona z wykonanej redakcji. Redagowanie tłumaczonych tekstów wymaga nie lada zdolności. Oprócz świetnego wyczucia językowego doceniam także znajomość…

  5. Szanowna Pani, przejrzałem reguły tworzenia skrótów. Warto pamiętać, że poza grupą skrótów utrwalonych w polszczyźnie i powszechnie używanych (jak ww.,…

  6. Szanowny Panie Jak poprawnie zapisać w skrócie Europa Środkowo-Wschodnia? Europa Śrd.-Wsch. czy Europa Środk.-Wsch. Oczekuję na odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.…

  7. Dziękuję za tę informację! Długo szukałem potwierdzenia, większość internetowych poradników o poprawnym zapisie takiej skróconej formy daty (np. 24.03) milczy.

  8. Brakuje kontekstu uprzedzającego, tzn. do czego odnosi się ten zapis. Natomiast sam ten fragment, który Pan przedstawił, wskazuje – patrząc…

  9. Dzień dobry, mam pytanie odnośnie zapisu w pewnej ustawie, mianowicie: "5b) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu lub…

Archiwa

sierpień 2015
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  

Nasze nagrania