Redaktor – po stronie autora

Zdjęcie: Jaume Felipe – Photoxpress.com

Dzisiejszy wpis chcę poświęcić kwestii współpracy redaktora (adiustatora) z autorem, a konkretnie mówiąc – temu, co uważam za podstawową zasadę dobrego współdziałania.

Sugestie kieruję przede wszystkim do młodych redaktorów, zaczynających pracę w zawodzie. Są to wnioski, które wyciągam na podstawie moich ośmiu już lat codziennej współpracy z wieloma autorami. Uważam bowiem, że jest pewna zasada działania, która pozwala uzyskać zaufanie autora i niebywale zwiększyć nie tylko efektywność, ale też i komfort naszej pracy.

Skorzystam tutaj z konkretnego przykładu zdarzenia, które miało miejsce ostatnio. Dostałem do redakcji świetny (jak na debiutanta) zbiór opowiadań. Byłem pod dużym wrażeniem wyobraźni autora oraz jego wiedzy z fizyki i historii, a także tego, jak umiejętnie potrafił z tej wiedzy korzystać, pisząc np. opowiadania z historii alternatywnej czy typowe sf. W książce miały jednak miejsce nieścisłości łatwe do wyłapania dla przeciętnego czytelnika (np. jeden z pobocznych bohaterów mieszkał sam, bo był młody, a chwilę później jechał do porodu żony). W komentarzach rzecz jasna wskazałem te nieścisłości autorowi (ich wyłapywanie to wszak najważniejsze zadanie na poziomie redakcji).

Niemałe było moje zdziwienie, gdy po otrzymaniu książki z korektą autorską okazało się, że autor nie ma ochoty poprawiać tych nieścisłości, moje komentarze przeczytał albo pobieżnie, albo zupełnie opacznie, odpowiadając na nie półsłówkami… Zdarzają się autorzy, z którymi bardzo trudno nawiązać dobrą współpracę, ale ja w tej sytuacji uciekłem się do perswazji polegającej na spokojnym wyjaśnieniu mojej roli. Oto fragment mojej (niedługiej w sumie) wypowiedzi:

Wydaje mi się, że zwłaszcza do pewnego miejsca nieco opacznie (bądź niedokładnie) odczytywał Pan moje komentarze. Zachęcam, by nie traktował mnie Pan jako oponenta. Jednym z moich zadań jest trochę szukanie dziur w tekście po to, by książka dotarła do czytelnika w jak najlepszych kształcie. Zwłaszcza że – muszę przyznać – uważam Pańskie opowiadania za naprawdę świetne i chciałbym, by ujrzały światło dzienne oczyszczone z widocznych nieścisłości.

W tym przypadku zadziałało to przemianą autora jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. W kolejnej wersji książki okazało się nie tylko, że zmienił absolutnie wszystkie fragmenty, na których mi szczególnie zależało, ale też że znalazł naprawdę świetne i proste rozwiązania tych problemów, które mnie nawet nie przyszłyby do głowy.

Spokojna perswazja, docenienie pracy autora, a przede wszystkim ukazanie swojej roli jako kogoś, kto jest po stronie autora, kto chce jedynie pomóc, a nie skrytykować – pozwalało w dalszej współpracy wspólnie przenosić góry. / Zdjęcie: Paweł Pomianek, Językowe Dylematy © / Dominika Pełka – I 2013

Zresztą przyznam, że miałem już niejedną taką sytuację, gdy właśnie spokojna perswazja, docenienie pracy autora, a przede wszystkim ukazanie swojej roli jako kogoś, kto jest po stronie autora, kto chce jedynie pomóc, a nie skrytykować – pozwalało w dalszej współpracy wspólnie przenosić góry.

Bo weźmy też pod uwagę perspektywę, z jakiej musi patrzeć autor: po napisaniu książki, oddaniu jej do wydawnictwa pojawia się gość (lub gościówa), który bierze się za jego książkę i zostawia mu sugestie, krytyczne uwagi (tu kolejna sugestia: zostawiajmy też od czasu do czasu uwagi ciepłe, wyróżniajmy szczególnie wartościowe fragmenty – autorzy to lubią i lepiej zrozumieją naszą rolę, łatwiej pogodzą się z krytyką). Pogodzenie się z tym, że ktoś słusznie wytyka mu niedociągnięcie, dla wielu osobowości autorskich jest zwyczajnie trudne, a człowiek ma w sobie mechanizm, automat, który każe się bronić, umniejszać własne błędy.

Pamiętajmy też, że i nam (np. przez niedopatrzenie, ze zmęczenia) zdarzyć się może napisanie komentarza w zbyt ostrym tonie. Albo w tonie odpowiednim, ale skrótowo – co sprawi, że autor odczyta nasz komentarz jako negatywną ocenę jego pracy. Zresztą w komunikacji między dwoma osobami zawsze istnieje niebezpieczeństwo odczytywania przekazu opacznie – zwłaszcza gdy nie mamy możliwości obserwować siebie nawzajem, interpretować mimiki, tonu głosu, gdy jesteśmy zdani wyłącznie na nagi zapisany tekst.

Tylko więc ustawienie się po stronie autora, życzliwość, otwartość na wyjaśnienia autorskie, ustępowanie tam, gdzie jest to możliwe, przyznawanie się do potknięć i błędów interpretacyjnych (jesteśmy ludźmi, więc te z pewnością i nam się zdarzają), a koniec końców przekonanie autora, że zależy nam na nim i jego książce – daje możliwość nawiązania dobrej współpracy.

– Paweł Pomianek


One Reply to “Redaktor – po stronie autora”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

sierpień 2017
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania