Poniżej odpowiadam na pytanie zadane wczoraj przez p. Marcela.
Szanowni Państwo,
czy sformułowanie „(sic!)” można używać jedynie w cytatach, w których chcemy zwrócić uwagę na oryginalną pisownię, czy także w tekstach niebędących cytatami, w których chcemy zwrócić na coś uwagę?
Przykład: „(…) Teraz pora na minutę zadumy i ciszy nad naprawdę przykrym losem dwóch kibiców odwołanego meczu na Basenie Narodowym, których skazano za wtargnięcie na murawę podczas (sic!) imprezy sportowej. Imprezy, jak wszyscy doskonale wiemy, która była natenczas już odwołana”.
W powyższym tekście łacińskie słowo miało podkreślić fakt rzekomego trwania imprezy sportowej, która w rzeczywistości – jak tłumaczy zdanie kolejne – jednak nie trwała, bo została odwołana. Moim zamiarem było więc ukazanie pewnego paradoksu, jednak zaczynam mieć wątpliwości, czy dopuszczalne jest użycie tego słowa poza cytatami.
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN definiuje ten wyraz następująco:
sic! erud. właśnie tak; uwaga, często ironiczna, umieszczana w tekście po cytowanym fragmencie, podkreślająca, że tak właśnie było powiedziane lub napisane w oryginalnym tekście: Przestępców zwolniono ze względu na niewielką szkodliwość społeczną ich czynów (sic!). Pisał: 'Córki moje uwielbiają pańskie [sic!] Ferdydurke’.
To co mówi słownik wbrew pozorom nie wskazuje, że źle Pan użył tego wyrazu w swoim tekście. Przeciwnie, wyraz użyty został bardzo poprawnie. Proszę jednak zauważyć, że Pańskie (sic!) również zostało użyte odnośnie do przytoczenia. Nawet jeśli samo zdanie jest Pańskiego autorstwa, to wyraz podczas jest zapewne cytatem (lub ewentualnie parafrazą oddającą sens) z jakiegoś – tak chyba mogę założyć – policyjnego raportu czy wyroku sądowego. Tzn., cytując słownik: tak właśnie było powiedziane lub napisane w oryginalnym tekście.
Sic! możemy użyć poza dosłownymi cytatami, ale tylko wtedy, gdy wyraz, do którego się odnosi, jest w jakiś sposób przytoczony lub wtedy gdy dany fragment jest omówieniem myśli z innego tekstu.
Paweł Pomianek
