Adekwatne do czy adekwatne z

Przed tytułowym dylematem stanąłem, redagując kolejną publikację beletrystyczną. Trzeba przyznać, że to książka napisana naprawdę znakomicie, autor posiada dużą wiedzę językową i umiejętność pisania. W książce znalazłem jednak również następujące zdanie, które wzbudziło moją wątpliwość:

To nie tak, że to co masz na głowie, jest adekwatne z tym, co masz w niej.

Myślę, że osoby z językową wrażliwością od razu widzą, że coś w tym zdaniu „nie brzmi”. Jak zwykle w takich przypadkach sięgnąłem do słownika poprawnej polszczyzny PWN. Pod hasłem ‘adekwatny’ znaleźć w nim można taki między innymi fragment:

A[dekwatny]. do czegoś (nie: z czymś, nie: dla czegoś, nie: względem czegoś): Reakcja była adekwatna do sytuacji (nie: z sytuacją, nie: dla sytuacji, nie: względem sytuacji). Planowanie adekwatne do współczesnej ekonomiki (nie: ze współczesną ekonomiką, nie: dla współczesnej ekonomiki, nie: względem współczesnej ekonomiki).

Od siebie dodam, że zdanie od razu pozwala odczuć pewien dysonans, bowiem użycie zwrotu adekwatne z sugeruje równoznaczność (równoznaczne z). Powoduje odczucie zbyt dużego utożsamienia. Z kolei przyimek do wskazuje na równoległość – porównanie, odniesienie. W ten sposób zdanie jest jak najbardziej logiczne.

Sens zdania w pierwotnym brzmieniu, można by oddać następująco: ‘to, co się ma na głowie, nie jest tym samym, co się ma w głowie’. Zdanie poprawione natomiast: ‘tego co masz w głowie, nie można ocenić po tym, co masz na głowie’ lub ‘po tym co masz na głowie, nie można ocenić twojej mądrości, inteligencji etc.’.

Półżartem można podsumować: jeden malutki przyimek, a zmienił opisywaną rzeczywistość. To kolejny przykład na to, jak poprawność i logiczność nawzajem od siebie zależą i wzajemnie siebie gwarantują.

Zapamiętaj: poprawną formą jest wyłącznie adekwatny, adekwatne do.

Paweł Pomianek

Zobacz również wpis Katarzyny Olszewskiej:
Przyimki do i na