Kilka dni temu Edyta zadała nam następujące pytanie:
Jaka jest poprawna forma liczby mnogiej od części komputera, której poprawna nazwa brzmi „mysz komputerowa”? Czy traktujemy ją jak rzecz (podobnie: uszy – ucha, oczy – oka) więc powiemy: 2 mysze komputerowe czy zwierzę – 2 myszy komputerowe?
Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN przy haśle mysz już na wstępie podaje, że jest mysz (nie: mysza). Dalej są podane dwa znaczenia tego słowa: jedno to zwierzę, a drugie – urządzenie elektroniczne do sterowania operacjami komputera. W obu tych znaczeniach właściwa jest jedna odmiana: DCMs. myszy, B. mysz (nie: myszę), N. myszą, W. myszy (nie: myszo), lm MB. myszy (nie: mysze), D. myszy (nie: mysz, myszów).
Wpisując w wyszukiwarkę Google wyrażenie „mysza komputerowa”, otrzymamy wyniki, które można podzielić na dwie grupy: 1. Wątpliwej poprawności teksty z blogów, for internetowych itp.; 2. Teksty, w których nie użyto polskich znaków diakrytycznych, ale z kontekstu wynika, że chodzi o formę narzędnika: „myszą komputerową”. Nawet w praktyce „mysza komputerowa” pojawia się więc bardzo rzadko i w miejscach, którymi lepiej się nie inspirować, jeżeli chodzi o poprawność językową.
Nie ma zatem specjalnego powodu, by „odzwierzęcać” naszą mysz komputerową. Stosując taką odmianę, jak zaleca słownik, na który się powołałem, będziemy pewni, że jest to forma poprawna.
Odpowiedział Tomasz Powyszyński
Witam. Mam pytanie związane ze słowem „mysz” w liczbie mnogiej.
Otóż, w zasadach pisowni widać w tabelce, że słowa kończące się na „sz” lub „sza” w liczbie mnogiej będą zakończone literą „e”, np. grosz = grosze, kasza = kasze. Dlaczego więc piszemy i mówimy „myszy” a nie „mysze”? Jak to wyjaśnić uczniom?
Dziękuję i pozdrawiam
Przyjrzałem się sprawie. No cóż, jak się wydaje, nie da się tego wyjaśnić inaczej jak… na zasadzie wyjątku 🙂 Nowy słownik poprawnej polszczyzny (PWN, 2007) klasyfikuje mysz jako rodzaj żeński VI, gdzie wzorem jest na przykład… noc 😀 I faktycznie mysz ma w każdym przypadku taką samą końcówkę jak noc. Taką samą oprócz… mianownika i biernika liczby mnogiej, o które właśnie Pan pyta. Więc mysz nie ma nawet swojej odmiany, po prostu w tych dwóch przypadkach mamy wyjątek w ramach danego schematu odmiany.
Bardziej szczegółowy Słownik gramatyczny języka polskiego umieszcza wyraz mysz w ramach odmiany: „f D20+y”, w którą mają tylko cztery wyrazy. I w jednym przypadku wskazać to najłatwiej, tzn. jeden wyraz ma taką samą odmianę jak mysz w każdym przypadku: rzecz. Mysz i rzecz odmieniają się identycznie. Ale to tylko ciekawostka. Wydaje się, że ważniejsza jest pierwsza część odpowiedzi: w tych dwóch przypadkach – mianowniku i bierniku liczby mnogiej – mamy do czynienia z wyjątkiem. Stąd być może tendencja, by w przypadku myszek rozumianych jako urządzenia ten wyjątek… odrzucić, naprawić 😉
Ta forma liczby mnogiej „myszy” jest potwierdziona w ksiazce Stanislawa Medaka „A dictionary of polish declensions”(PUF).
Cécile -Francuzka , ktora ceni polski jezyk.