Przy tworzeniu ciekawostek ponownie skorzystałem z inspiracji książki właściciela eKorekta24.pl Łukasza Mackiewicza, pt. 497 błędów (1–4), oraz wydanej przez PWN publikacji Uchy, fochy, tarapaty Agaty Hąci (5) (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).
1.
Czy wiesz, że…
wbrew utartej opinii zdania w polszczyźnie wolno zaczynać od spójnika lub zaimka (np. Ale…, Że…, Więc…)? Ich użycie na początku zdania jest poprawne zazwyczaj wtedy, gdy pozwala nawiązać do wcześniejszej wypowiedzi.
2.
Czy wiesz, że…
wyrazów bowiem oraz zaś nie powinniśmy stawiać na początku zdania ani na pierwszym miejscu po przecinku w zdaniu złożonym? Zgodnie z regułami słownikowymi wyrazy te umieszcza się na drugim lub dalszych miejscach w zdaniu podrzędnym.
3.
Czy wiesz, że…
nagłówki na plakatach, napisy na sklepach czy instytucjach oraz na przedmiotach codziennego użytku nazywamy zawiadomieniami? Zawiadomienia należą do wypowiedzeń, które dzielimy na: zdania, oznajmienia i właśnie zawiadomienia.
4.
Czy wiesz, że…
mimo i pomimo w połączeniu z zaimkami ten oraz to wymaga biernika? Powiemy i napiszemy więc mimo to, pomimo to, a nie *mimo tego, *pomimo tego.
5.
Czy wiesz, że…
formy wymowy [wiśnieski], [krakoski], [warszaski] są dopuszczalne w formie potocznej, w związku z czym niekoniecznie należy je piętnować? Wzorcowo – a więc tak powinniśmy mówić w sytuacjach oficjalnych – powiemy: [wiśniefski], [krakofski], [warszafski].
W temacie punktu 4. prof. Bańko w poradni PWN jest w zasadzie odmiennego zdania.
{Przyimek mimo (podobnie pomimo) zasadniczo łączy się z dopełniaczem, np. „Mimo deszczu poszliśmy na spacer”. Dawniej łączony był z biernikiem, czego pozostałością są używane do dziś konstrukcje mimo to i mimo wszystko, np. „Padał deszcz. Mimo to poszliśmy na spacer”. Jeżeli jednak owo to służy wprowadzeniu zdania podrzędnego, to przybiera regularną formę dopełniacza: „Mimo tego, że padał deszcz, poszliśmy na spacer”. }