Baza informacji


  • O zdaniach podrzędnie złożonych

    Autor: Katarzyna Olszewska Było o zdaniach współrzędnie złożonych, ale warto przypomnieć także o tych złożonych podrzędnie, gdyż są one elementem wypowiedzeń wielokrotnie złożonych. W wypowiedzeniu podrzędnie złożonym zdanie podrzędne zwykle zastępuje (lub uzupełnia) jakąś niewyrażoną część zdania nadrzędnego (podmiot, przydawkę, dopełnienie lub okolicznik). I tak jak przy zdaniach współrzędnie złożonych należy dokonać ich analizy (zasady analizy znajdziemy w artykule dotyczącym […]

  • O zdaniach współrzędnie złożonych

    Istnieją w języku polskim konstrukcje składniowe zbudowane z wielu wypowiedzeń składowych. Tworzy się je wtedy, gdy ktoś chce wyrazić kilka myśli w jednym zdaniu. Takie wypowiedzenie, które składa się z co najmniej trzech zdań składowych, nazywa się wypowiedzeniem wielokrotnie złożonym. Wyróżniamy w nim wypowiedzenie główne oraz poboczne, które łączą się w stosunku współrzędnym lub podrzędnym. Do wypowiedzeń składowych zaliczyć trzeba […]

  • Jak pisać dialogi? Praktyczne porady

    Praca nad redakcją książek podsunęła mi pomysł na tekst, który może się bardzo przydać osobom chcącym pisać i wydawać to, co napiszą. Chciałbym, korzystając ze znakomitego poradnika „Edycja tekstów” Adama Wolańskiego, podać dziesięć cennych rad, które dotyczyć będą technicznej strony tworzenia dialogów. 1. Wypowiedzi dialogowe każdego bohatera zaczynać się powinny od nowego wiersza z wcięciem akapitowym i z tzw. pauzą […]

  • Pleonazm i tautologia w języku polskim

    W języku polskim zachodzą pewne specyficzne zjawiska. Mają one swoje konkretne nazwy i rządzą się swoistymi zasadami. Do tych zjawisk zaliczamy pleonazmy i tautologie. Pleonazm z greckiego oznacza nadmiar. Jest to niepoprawne wyrażenie, w którym jeden z jego składników podrzędnych gramatycznie powtarza niepotrzebnie część treści wyrazu nadrzędnego, np.: nadal kontynuować, potencjalne możliwości, przychylna aprobata, cofnąć się do tyłu.

  • Przyimki do i na

    Przyimki do i na są nieodmiennymi częściami mowy i występują tylko w połączeniu z rzeczownikiem lub wyrazem o podobnej funkcji. Rządzą one odpowiednimi przypadkami. Przyimek do łączy się z dopełniaczem i wyraża ruch w kierunku jakiegoś miejsca, zwłaszcza ruch zmierzający do wnętrza czegoś, np. Wsiąść do samochodu, do tramwaju (nie: w samochód, w tramwaj). W wyrażeniach takich przyimka do używamy […]

  • Związek rządu. Związek przynależności

    O związkach zgody możesz przeczytać tutaj. Poniżej zamieszczamy informacje na temat związków rządu i związków przynależności. Związki rządu Są to takie konstrukcje, w których wyraz określany narzuca formę gramatyczną przypadka lub bezokolicznika wyrazowi określającemu, np. słucham muzyki, rządzę drużyną, sprzeciwiam się niesprawiedliwości.

  • Związki zgody

    Są to takie związki wyrazowe, w których składniki podrzędne (określające) muszą się upodobnić do nadrzędnych (określanych) pod względem wszystkich cech gramatycznych. To, ile jest tych cech i jakie to są cechy, zależy od tego, do jakich części mowy należą poszczególne składniki związku oraz od konkretnych właściwości gramatycznych każdego z nich.

  • Dopełnienie

    Część zdania, która stanowi uzupełnienie treści czasownika, przymiotnika i czasami przysłówka. Występuje w rzeczowniku lub zaimku w przypadku zależnym, a także w czasowniku w bezokoliczniku. O tym, w jakiej postaci gramatycznej występuje, decyduje wyraz nadrzędny, czyli określany, rządzący.

  • Orzeczenie proste

    Orzeczeniem prostym jest forma osobowa czasownika, połączona bezpośrednio z podmiotem, np. Malarz maluje; Statek wpłynął do portu; Słońce świeci. Orzeczenie przejmuje tu od podmiotu cechy gramatyczne (liczbę i osobę). W czasie przeszłym i w trybie warunkowym orzeczenie ma końcówkę rodzajową, która również jest uzgodniona z podmiotem, np. Samochód przyspieszył; Sportowcy odpoczywają; Oni pomogli głodującym; Koleżanka dostała nagrodę.

  • Orzeczenie złożone

    Orzeczenie to najważniejsza część zdania. Za pomocą orzeczenia informuje się (orzeka) o czynności, stanie lub cesze, np. Koleżanka śpiewa, Mama zasnęła, Dyrektor szkoły jest bardzo nieuprzejmy. Ze względu na strukturę wyróżniamy dwa rodzaj orzeczeń: orzeczenie proste (czasownikowe) i orzeczenie złożone (analityczne). Orzeczenie złożone Jest wyrażone najczęściej za pomocą rzeczowników i przymiotników (czasami: zaimków, imiesłowów, liczebników czy czasowników w bezokoliczniku), które […]

  • Przydawka

    Uzupełniamy naszą bazę informacji. Tym razem zapraszamy do śledzenia cyklu wpisów na temat wybranych części zdania. Poniżej artykuł o przydawce. Wkrótce także teksty szczegółowo opisujące orzeczenie oraz dopełnienie. Napiszemy także o poszczególnych związkach wyrazowych (związku rządu oraz związkach zgody i przynależności). Autorem cyklu wpisów jest Tomasz Powyszyński vel Emil Ruciński. Przydawka to część zdania, która określa rzeczownik, ewentualnie inną deklinowaną […]

  • Części zdania

    W zdaniu wyróżniamy grupę podmiotu, czyli podmiot i wyrazy go określające oraz grupę orzeczenia, czyli orzeczenie plus wyrazy określające. Podmiot i orzeczenie tworzą w zdaniu związek główny. Pozostałe części – przydawka, dopełnienie, okolicznik – tworzą związki poboczne.

  • Nieodmienne części mowy

    Nieodmienne części mowy to wyrazy, które nie zmieniają swojej formy gramatycznej. Należą do nich: przysłówki, spójniki, przyimki, wykrzykniki, partykuły. Przysłówek – występuje głównie z czasownikiem, przymiotnikiem lub innym przysłówkiem, – odpowiada na pytania: jak?, gdzie?, kiedy?, np. dobrze, tutaj, jutro, – pełni funkcję okolicznika lub orzecznika, – tworzy się je głównie od przymiotników za pomocą końcówek -e, -o, – przysłówki […]

  • Odmienne części mowy

    Zachęcamy do przeczytania cyklu trzech artykułów o częściach mowy i częściach zdania, których autorką jest Katarzyna Olszewska. Artykuły na stałe znajdą się w naszej Bazie informacji, by można było po nie sięgnąć w razie potrzeby. Poniżej pierwszy artykuł o odmiennych częściach mowy. Części mowy w języku polskim dzielą się na dwie grupy: odmienne i nieodmienne. Odmienne części mowy to: rzeczownik, […]

  • Najczęściej popełniane błędy interpunkcyjne

    Autorem poniższego wpisu jest Emil Ruciński. Zajrzyj na bloga Emila: http://www.rucinski.blogspot.com Chciałbym się w tym wpisie zająć najczęstszymi błędami interpunkcyjnymi. Przy tej okazji spróbuję podać proste sposoby, które mogłyby przyczynić się do tego, że tych błędów – albo przynajmniej niektórych z nich – w przyszłości robić nie będziemy. W tym tekście m.in. zajmę się rzeczą, z którą każdy zetknął się […]

  • Z jakich słowników korzystać?

    Poniżej prezentujemy listę słowników za pomocą których, można samodzielnie rozstrzygnąć przynajmniej dużą część językowych dylematów. E-słowniki i strony internetowe Jako że działamy w sieci, pierwszeństwo musimy przyznać ważnym stronom i słownikom internetowym. Przede wszystkim polecam słowniki PWN-owskie: Słownik ortograficzny: http://so.pwn.pl/ Słownik języka polskiego: http://sjp.pwn.pl/ Uniwersalny słownik języka polskiego: http://usjp.pwn.pl/ (najbardziej szczegółowy, jednak dostęp do poszczególnych haseł jest płatny).

  • Składnia porównań

    Pytanie, czy postawić przecinek w zdaniach z wyrazami ‘jak’, ‘jakby’ czy ‘jak gdyby’ należą do najtrudniejszych z dziedziny interpunkcji. Poniżej przedstawiamy ogólne zasady, których znajomość przyczyni się bez wątpienia do bardziej świadomego rozstrzygania tego typu językowych dylematów. ‘Jak’ na początku pełnych zdań Bez wątpienia najmniejszy problem jest wówczas, gdy wyraz ‘jak’ występuje na początku pełnych zdań. Np. Pochwycił ubranie, jak […]

  • Podstawowe zasady interpunkcji

    Można nauczyć się dobrze pisać, nie popełniać błędów ortograficznych, używać właściwych połączeń wyrazowych, opanować fleksję i frazeologię. Jednak najtrudniejsza do wyuczenia wydaje się interpunkcja. Zwłaszcza że w wielu przypadkach to, czy w danym miejscu postawimy przecinek, zależy w dużej mierze od interpretacji. Pomimo to, można wskazać zespół najbardziej podstawowych zasad interpunkcyjnych. I właśnie temu zagadnieniu poświęcimy dwa wpisy. Rozpocznijmy od […]

  • Nazwiska obce. Kiedy stawiamy apostrof?

    Pisownia nazwisk obcych to temat niezwykle rozległy. Naszym celem nie jest omówienie go w całości (odsyłamy do słowników ortograficznych), niemniej pokusimy się o zaprezentowanie kilku podstawowych zasad, skupiając się na tym, co sprawia najwięcej problemów, czyli na kwestii tego, kiedy stawiamy apostrof. Użycie apostrofu Najogólniej rzecz ujmując, o tym, czy w dopełniaczu i kolejnych przypadkach stawiamy apostrof (są to zresztą […]

  • Poprawne i niepoprawne formy zapisu daty. Liczebnik porządkowy

    Prawdopodobnie jest to temat najbardziej nietypowy w naszej Bazie informacji, jednak zdecydowałem się go zamieścić właśnie tutaj, gdyż niestety w tekstach pisanych częściej można się spotkać z błędną niż z poprawną formą zapisu daty. Sądzę, że największy kłopot sprawia piszącym kropka, która rzekomo powinna się pojawiać po liczebniku porządkowym. Jest to niewątpliwie jakaś naleciałość m.in. z języka niemieckiego, w którym […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Tak, ma Pan rację! Faktycznie poprawna jest podana przez Pana forma. Bardzo sprytnie wybrnął też Pan z błędnej formy –…

  2. Dzień dobry! Jest taka pamiątkowa tablica na kamieniu o treści "Pamięci Wszystkim Ludziom Stowarzyszenia" - czy to jest poprawny gramatyczny…

  3. Dziękuję za szybką odpowiedź. Tak, też właśnie myślałem o tym fragmencie w partyzanckiej pieśni: "w mgle utonie próżno wzrok".

  4. Generalnie poprawną i skodyfikowaną formą (na zasadzie wyjątku od reguły) jest we mgle. Można o tym przeczytać np. tutaj w…

  5. Stosujemy zwrot "we mgle". Czy poprawna jest oboczność "w mgle"? Może dopuszczalna jest przy zmianie szyku wyrazów w zdaniu, np.:…

  6. Tak. Przyjrzałem się tematowi i myślę, że trudno byłoby znaleźć inne możliwe rozwiązanie. Końcówka tego typu nazwiska w miejscowniku ulega…

  7. Dzień dobry! Czy nazwisko Hogshire odmieni się w miejscowniku jako: Hogshirze? Dzięki piękne za pomoc!

  8. Przepraszam za tak długi czas oczekiwania na odpowiedź. Musiałem to sprawdzić we wszystkich dostępnych źródłach (co jest – wiem –…

  9. Jest to terminologia specjalistyczna i z tego, co widzę, poprawnościowcy w ramach polszczyzny ogólnej dotąd chyba się tym określeniem nie…

  10. Dzień dobry, Jaka jest poprawna nazwa dla specjalisty zajmującego się dobieraniem dawki pokarmowej dla zwierząt. Specjalista żywienia czy specjalista żywieniowy.…

Archiwa

listopad 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930

Nasze nagrania