Strona główna » Archiwum dla Paweł Pomianek







Autor: Paweł Pomianek

  • Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie

    Złota polska wspinaczkini – to brzmi dumnie …za to niekoniecznie dumnie brzmi „złota polska wspinaczka”. Chyba że mowa o dyscyplinie. Dzisiejsze złoto olimpijskie Aleksandry Mirosław to dobry moment, by pomyśleć o szczęśliwiej sformułowanym feminatywie od męskiego wspinacza.

  • Bariera krew–mózg – dlaczego długa kreska pomiędzy wyrazami

    O tym, czym różni się myślnik w formie półpauzy od łącznika (zwanego inaczej dywizem), pisaliśmy niejednokrotnie. Zazwyczaj jednak jest tak, że dywiz piszemy łącznie z wyrazami, bez oddzielania go od nich spacjami, podczas gdy myślnik piszemy, oddzielając go od wyrazów spacjami. Dlaczego w przypadku takich określeń jak bariera krew–mózg dochodzi do wyjątkowej sytuacji? Skąd ten wyjątek? Właściwie nie jest to […]

  • Zmiany w ortografii 2026. Zmiana w pisowni z cząstką -bym, -byś, -by – pytanie czytelnika

    Po ogłoszeniu przez Radę Języka Polskiego znaczących zmian w ortografii, które nastąpią w roku 2026, otrzymaliśmy następujące pytanie: W 2026 roku nastąpią zmiany w ortografii. I w stosunku do jednej zmiany mam pytanie.Czytamy: „Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami”.Czy to znaczy, że według nowych zasad napiszemy wypadało by, rozważało by, a nie jak dotychczas wypadałoby, […]

  • Jak zapisywać wyraz „szczerze?” wpleciony w zdanie

    Myślę, że niejeden autor i chyba niemal każdy redaktor zastanawiał się nad tym, jak najzgrabniej zapisać często pojawiające się w tekstach dialogowych pytanie retoryczne „szczerze?”, które zazwyczaj występuje po prostu w środku zdania.

  • Do czego służyły pozostałe wózki? Przecinek zmienia znaczenie

    Przecinki i interpunkcja są stanowczo zbyt mało poważnie traktowane przez użytkowników polszczyzny. Również dlatego tak lubię artykuły, w których mogę wskazywać, jak bardzo jeden mały przecinek (lub jego brak) potrafią zmienić wymowę całego zdania.

  • Nie lubię określenia „gamingowe”. Dlaczego nie po prostu „growe”?

    Jednym z powodów, dla których tak chętnie wplatamy do polszczyzny angielskie wyrazy, jest ich lakoniczność i zwięzłość, a często także klarowność. I na takie zapożyczenia należy patrzeć przychylnie. Ale wyraz gamingowe (4 sylaby, z czego 2 z wydłużonym i) wspomnianych cech po prostu nie ma. Istnieje właściwie tylko jeden powód, dla którego gamerzy czy – jak kto woli – zapaleni gracze, miłośnicy gier komputerowych, tak lubią ten wyraz…

  • Wydzielenie imienia przecinkiem. Kiedy jest konieczne?

    Pod artykułem Wydzielenie imienia i nazwiska przecinkami. Czy to poprawne? otrzymaliśmy ostatnio od Czytelniczki następujące pytanie: Czy mogłabym dopytać, jak powinny prawidłowo wyglądać następujące zdania? Czy w którymś z przypadków imię powinno zostać wydzielone przecinkami? Zapisuję tak, jak mi się wydaje, że powinno to wyglądać. Czy popełniłam błąd? Był to prezent dla mojego syna Edwarda.Był to prezent dla syna mojego, […]

  • Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać?

    „Wystarczy zajrzeć do słownika ortograficznego lub słownika języka polskiego, by się przekonać, że jednak powinniśmy pisać: jalapeño, Mégane, déjà vu, Erdoğan, El Niño (i oczywiście też La Niña), Vuelta a España. Nawet jeśli wymaga to od piszącego więcej wysiłku (bo np. musi wstawić odpowiedni znak inaczej, niż klikając tylko odpowiedni przycisk klawiatury), to taka staranność się opłaca”.

  • Ten błąd językowy popełnia większość z nas

    Czy wiesz, że gdy mówimy o tym, że coś jest na tapecie, wcale nie mamy na myśli tapety przyklejonej na ścianie? «Tapeta» i «tapet» to dwa wyrazy o różnych znaczeniach, często ze sobą mylone. Co to jest «tapeta ścienna», zapewne wszyscy wiedzą. Z kolei «tapet» to rodzaj sukna. Izabela Wieczorek w gościnnym artykule na stronach Językowych Dylematów pisała: Nie zamierzam […]

  • Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość)

    Dzień dobry,jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze i razem tworzą taką prześmiewczą parę np. miłość – szmiłość, balet – szmalet? Czy to są zestawienia równorzędne i należy je zapisywać łącznie, z dywizem, tak jak np. esy-floresy, czary-mary, kogel-mogel? (czyli miłość-szmiłość, balet-szmalet?) Pozdrawiam serdecznie!Magdalena Szukając odpowiedzi na Pani pytanie w dostępnych słownikach i opracowaniach, niestety nie znalazłem […]

  • Radczyni czy radcowa? Jak określać żonę radcy?

    Stała Czytelniczka Językowych Dylematów zadała mi ostatnio ciekawe pytanie dotyczące form „radczyni” i „radcowa”. Niektóre słowniki promują tę pierwszą formę na określenie… żony radcy.

  • Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty

    Ten i wiele innych krótkich i luźnych wpisów utrzymanych w podobnej konwencji można znaleźć na stronach Onetu, na naszym profilu w ramach nowego projektu portalu Onet Posty, który wystartował 29 listopada 2023 r. Miło nam poinformować, że jesteśmy jego częścią.

  • Wypowiedź wpleciona w zdanie – jak to zapisać?

    Zapisywanie dialogów, choć posiada ustalone, klarowne reguły, w praktyce budzi wiele wątpliwości zarówno u autorów, jak i u części redaktorów. Dlatego na naszej stronie artykuły na ten temat pojawiają się regularnie. Poniżej o tym, jak potraktować krótką wypowiedź bohatera wplecioną w zdanie nadrzędne.

  • Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik?

    Ciekawe, czy tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna – czy na końcu takiego zdania należy postawić znak zapytania? Owszem, ale tylko w bardzo wyjątkowych przypadkach. Na pewno nie wtedy, gdy zastanawiamy się, czy… tegoroczna zima będzie wyjątkowo mroźna, a wówczas, gdy rozważamy, czy ta kwestia na pewno powinna budzić nasze zainteresowanie. Konstrukcyjnie przytoczone na początku zdanie nie jest zdaniem pytającym, tylko […]

  • Czy można siorbać nosem?

    „Pijąc coś lub jedząc półpłynną potrawę, wydać odgłos podobny do mlaśnięcia” – tak definiuje wyraz siorbać Słownik języka polskiego PWN. Ale czy można również siorbać nosem? Otrzymaliśmy niedawno następujące pytanie: Zwracam się do państwa z zapytaniem na temat nurtującej mnie kwestii. Otóż niedawno miałam styczność z wyrażeniem „siorbanie nosem”. Zaskoczyło mnie ono, gdyż nigdy wcześniej się z nim nie spotkałam. […]

  • Bibliografia. Co zrobić, gdy brakuje roku lub miejsca wydania

    Co zrobić, gdy w czasie sporządzania przypisu bibliograficznego, okazuje się, że w cytowanej książce lub artykule brakuje roku lub miejsca wydania? Istnieje konkretne rozwiązanie promowane przez wydawnictwa poprawnościowe.

  • „Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś

    W polskiej gramatyce często pierwszy i ostatni przypadek mają identyczne formy i nie musimy się tego obawiać. Jakiś czas temu napisał do nas p. Marek: Mam pewien dylemat językowy odnoszący się do mickiewiczowskich słów: „Litwo! Ojczyzno moja…” Odnoszę to podobnie do: Anglio! Ojczyzno moja, Austrio! Ojczyzno moja, Polsko…, Francjo…, Rosjo… to zrozumiałe. Ale jeśli chodzi o: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś […]

  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93)

    Z tego odcinka ciekawostek dowiesz się m.in.: kiedy wyraz himalaje należy napisać małą literą, jak odmieniać imiona hiszpańskie zakończone na -o, jak oznaczać w przypisach i bibliografii tytuły czasopism.

  • Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec

    Zbitki trudne do wypowiedzenia mają to do siebie, że w wyrazach częściej używanych może dochodzić do ich upraszczania.

  • Strużka i stróżka – wyrazy często mylone

    Jeden z błędów, który pojawia się w redagowanych książkach szczególnie często, to pisanie stróżka w znaczeniu strużka. Skąd się to bierze?

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  2. Jest to terminologia specjalistyczna i z tego, co widzę, poprawnościowcy w ramach polszczyzny ogólnej dotąd chyba się tym określeniem nie…

  3. Dzień dobry, Jaka jest poprawna nazwa dla specjalisty zajmującego się dobieraniem dawki pokarmowej dla zwierząt. Specjalista żywienia czy specjalista żywieniowy.…

Archiwa

październik 2024
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania

Polecane strony