Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (73)

Przy tworzeniu ciekawostek ponownie skorzystałem z inspiracji książki właściciela eKorekta24.pl Łukasza Mackiewicza, pt. 497 błędów (1, 3, 4), oraz wydanej przez PWN publikacji Uchy, fochy, tarapaty Agaty Hąci (2) (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).

Katarzyna Dziura / © Językowe Dylematy 2014

1.
Czy wiesz, że…
poprawnie powiemy dopisałem się już na listę, a nie do listy? Podobnie należy mówić w porównaniu z nim, a nie w porównaniu do niego.

2.
Czy wiesz, jak…
odmienić w liczbie mnogiej nazwisko państwa Salisbury [solzbery]? Analogicznie jak nazwisko Kowalskich z wyjątkiem mianownika, w którym użyjemy formy analogicznej do Nowaków: Salisbury’owie [z akcentem na przedostatnią sylabę]. Dalej już normalnie: D (=B, Ms): Salisburych [z akcentem na pierwszą sylabę], C: Salisburym, N: z Salisburymi [z akcentem na przedostatnią sylabę].

3.
Czy wiesz, że…
choć w przypadku, gdy wszystkie składniki podmiotu szeregowego są rodzaju męskożywotnego, orzeczenie ma formę niemęskoosobową (np. pies i kot szły), to w przypadku połączenia rzeczownika niemęskoosobowego z męskożywotnym użyjemy formy… męskoosobowej orzeczenia (np. dziewczynka i pies szli)?

4.
Czy wiesz, że…
przy decyzji o wyborze osoby przy podmiocie szeregowym pierwsza osoba ma przewagę nad drugą, a druga nad trzecią? Chodzi o to, że jeśli przynajmniej jeden podmiot ma formę pierwszej osoby, to orzeczenie będzie mieć formę pierwszoosobową itd. (np. I ja, i Patryk powinniśmy zająć pierwsze miejsce).


4 odpowiedzi do „Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (73)”

  1. uważny

    Proszę o źródło (inne niż publikacja Pańskiego kolegi) informacji 1. (do listy vs na listę). NKJP odnotowuje po jednym przykładzie na każdą wersję, a w google reprezentacja wersji „do listy” przeważa pięciokrotnie. Oczywiste jest „wpisanie się na listę”, ale „dopisanie”? W innych użyciach z „dopisaniem” dominuje przyimek „do” (do wykazu, do rachunku, do spisu, do koncepcji, do krucjaty, do kanonu…).
    Oczywiście istnieje „dopisywanie się na liście”, ale w znaczeniu innym, „umieszczenia dopisku na [czyimś] liście”.

    • Paweł Pomianek

      Autor korzysta tutaj z pewnością z Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny. Ja dysponuję tylko wcześniejszym Nowym słownikiem poprawnej polszczyzny. I tam pod hasłem lista znajdujemy:

      Wpisać się na listę. Wpisać kogoś na listę. Dopisać się na liście (nie: do listy).

      Łukasz Mackiewicz faktycznie podaje formę na listę (nie na liście). Celowo sprawdziłem, czy ja sam czegoś nie przekręciłem.

        • Paweł Pomianek

          Opinie językowe różnych słowników i opracowań bywają zróżnicowane. Uczciwie podaję źródło. Ciekawostki nie są natomiast miejscem szczegółowych analiz, kto, gdzie i co podaje i w jaki sposób opinie się różnią. Są krótkim zreferowaniem jakiejś reguły lub poglądu zawartego w danym dziele. Co oczywiście jak najbardziej uprawnia do polemik czy krytyk w komentarzach – tak jak tutaj.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

maj 2020
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania