Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)

Inspiracją do opracowania trzech pierwszych ciekawostek była
dla mnie książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów. Jako że zbliża się okres świąteczno-noworoczny, w ostatniej ciekawostce przypominam rozstrzygnięcia kilku klasycznych dylematów językowych związanych z tym wyjątkowym czasem (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).

Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy; Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia / Zdjęcie: Photoxpress

1.
Czy wiesz, że…

typowy czasownik w polszczyźnie ma aż 144 różne formy? To dlatego
odmiana czasowników uchodzi za trudną. Szczególnie dla obcokrajowców.

2.
Czy wiesz, że…
poprawnie mówimy wyłącznie zwęzisz, zwęzi, zwęzimy itd., nie: *zwężysz, *zwęży, *zwężymy. Głoska ż w odmianie tego wyrazu pojawia się tylko w dwóch formach czasu przyszłego: zwężę i zwężą.

3.
Czy wiesz, że…
poprawną formą trybu rozkazującego dla czasownika rozpogodzić jest rozpogódź się, a nie rozpogodź się? Występuje tutaj wymiana głoskowa [o] na [ó]. Nawet jeśli jakiś edytor tekstu chciałby inaczej i promował niewłaściwą formę 😉

4.
Czy pamiętasz, że…

  • piszemy święta Bożego Narodzenia, nie Święta Bożego Narodzenia, ale w życzeniach możemy napisać Wesołych Świąt! (jako synonim pełnej nazwy);
  • Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy;
  • Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia (w Sylwestra idę na sylwestra do znajomych);
  • Nowy Rok to 1 stycznia, a nowy rok to cały rozpoczynający się rok 2020?

2 odpowiedzi do „Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)”

    • Paweł Pomianek

      Zdanie W Sylwestra idę na sylwestra jest na pewno poprawne, w analogii do: W Andrzeja idę na andrzejki. Rzeczywiście jednak słowniki generalnie nie wprowadzają rozróżnienia pomiędzy dniem a zabawą. Dla mnie Sylwester to w skrócie dzień św. Sylwestra – stąd było dla mnie oczywistością, że tę nazwę zapisujemy wielką literą. Jak widać jestem jednak w tej interpretacji nieco odosobniony 😀

      Kwestia Wigilii nie jest kontrowersyjna. Jeśli trzymamy się eKorekty, piszą to samo, co w naszej ciekawostce:
      https://www.ekorekta24.pl/swiateczne-klopoty-jezykowe/
      Inne serwisy i słowniki również.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  2. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  3. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  4. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  5. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  6. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  7. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  8. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  9. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  10. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

  11. Jeśli siglum jest pod spodem i ma charakter podpisu, to może być w ten sposób. Generalnie tego pierwszego zapisu użyjemy…

  12. Dziękuję a czy moze być takze taki zapis i czy jest prawidłowy „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie…

Archiwa

grudzień 2019
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania