Relikt dawnych wierzeń. Wyraj

Wszyscy znamy słowo wyraj jako ‘miejsce odpoczynku, odpoczynek’ [SJP PWN]. Pół wieku temu było to słowo młodzieżowe. Starsi z czytelników lub oczytani w literaturze pięknej kojarzą wyraj jako ‘ciepłe kraje, do których odlatują ptaki na zimę’ tudzież sam ‘odlot ptaków’, ale mało kto wie, jak starożytną – kulturową i religijną – historię ma to słowo.

Według wierzeń słowiańskich Wyraj to bajeczna kraina, do której na zimę odlatują ptaki, z której przychodzi wiosna i z której przylatują bociany, przynosząc dzieci. Początkowo Słowianie wierzyli tylko w Wyraj utożsamiany z Rodem (JEDYNE wtedy bóstwo Słowian), położony daleko za morzem, na końcu Drogi Mlecznej. Wyobrażano go sobie jako ogród za żelazną(?) bramą broniącą wstępu żyjącym, położony w koronie drzewa kosmicznego. W gałęziach tego drzewa miały gniazdować ptaki, utożsamiane z duszami ludzkimi. I z tymi duszami Słowianie identyfikowali odlatujące do Wyraju i powracające na wiosnę ptaki wędrowne.

Zgodnie z ludowymi wierzeniami wraz z dymem stosu pogrzebowego dusza ludzka w postaci ornitomorficznej (ptasiopodobnej) ulatywała do Wyraju, skąd po jakimś czasie powracała w łono brzemiennej kobiety, przynoszona przez bociana lub lelka. Wygląda na to, że Słowianie wierzyli w reinkarnację, co nie jest dziwne, gdy się pamięta, że ich kuzyni sprzed 6000 lat – Hindusi – wierzą w nią do dziś.

Rolę przewodników w drodze do Wyraju miały pełnić żurawie jako ptaki najlepiej znające drogi powietrzne i nawodne. To ich piór i nóg miały się czepiać dusze ludzkie w pośmiertnej wędrówce. Ptak ten jest też obecny w rytualnych tańcach dotyczących losów ludzkich dusz u Rzymian i Greków. W Europie „taniec żurawia”, taniec obrzędowy śmierci, przetrwał do XIX w. Co ciekawe, również w mitologii chińskiej (brak danych o związku z kulturą praindoeuropejską) żuraw jest przewodnikiem dusz zmarłych w ich drodze do Zachodniego Raju.

A wspomniany lelek? Sprawę wyjaśnia język ukraiński, w którym lelek (lelek biały – лелека білий) to właśnie nasz bocian (bocian biały).

Tak na kolejnym przykładzie widać jedność wszystkich ludzi, wspólnotę kultur, wierzeń i mitów. Zaś od dziś bądźmy świadomi, że jadąc na wyraj, odbywamy podróż wręcz transcendentną, a wracając z wyraju, rodzimy się na nowo.

– Tomasz Marek

za:
Wikipedia
SJP PWN


2 odpowiedzi do „Relikt dawnych wierzeń. Wyraj

  1. Dorota

    Z wielką uwaga przeczytałam artykuł. Jest napisany z dużą znajomością wierzeń słowiańskich, ich mitologią. Zazdroszczę, bo ja więcej wiem o bogach starożytnych Greków i Rzymian, niż o bóstwach słowiańskich. Cieszę się, że przeczytałam ten artykuł. Będę szukać dalej o wierzeniach moich prapraprapraprzodków. Słyszałam, że ukazała się książka „Mitologia słowiańska”, więc będę jej szukać :). Dziękuję bardzo, bardzo za ten artykuł :).

    .

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Najnowsze komentarze

  1. Dzień dobry, myślę że ogólna reguła 'czasownik opisujący wypowiedź' jest zbyt szeroka, mało precyzyjna, i to powoduje nieporozumienie. Ja w…

  2. Myślę, że tak. Oczywiście wówczas nie jest to poprawne. Rozumiem, że może to być też rodzaj jakiejś zabawy słownej. A…

  3. Pytałem bo miałem wątpliwości, gdyż w tłumaczeniach z literatury francuskiej (nie pamiętam autora), były dialogi z użyciem zwrotu jak w…

  4. Pierwsze jest w ogóle niepoprawne, w takim kontekście nie można użyć zaimka. Drugie jest jak najbardziej w porządku, bardzo grzeczne.…

  5. 1. Proszę pani, czy mogę ją prosić........ 2. Proszę pani, czy mogę panią prosić..... Które zdanie w bezpośredniej rozmowie jest…

  6. Nie mam przekonania do skróconych zapisów: 1977–78, wolę pełne: 1977–1978 (choć najistotniejsza w tym względzie jest konsekwencja na kartach całego…

  7. Dziękuję za odpowiedź. W tym samym tekście, w jednym akapicie jest kilka zapisów okresów pracy, przykładowo (1977–78). Czy jeżeli w…

  8. Myślę, że jeśli pojawiają się przerwy między zapisem miesiąca i roku (a faktycznie muszą się pojawić), to tym bardziej powinniśmy…

  9. Dzień dobry, czy zapis okresu czasu w przedstawionej formie (IX 1923–VIII 1930) jest poprawny? W którym miejscu powinny być przerwy…

  10. Bardzo dziękuję, teraz wszystko jasne! :) Pozdrawiam serdecznie

  11. Dzień dobry. Niestety pierwsza ze wskazanych konstrukcji jest wadliwa. W przypadku spójników skorelowanych, jak mówi prof. Mirosław Bańko w Małym…

Archiwa

luty 2018
N P W Ś C P S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728  

Nasze nagrania