Mało i dużo – przysłówki czy liczebniki?

Poniższy wpis unaocznia, że nie wszystko w języku jest jednoznaczne. Zwłaszcza w kwestiach dotyczących klasyfikacji często decyduje kontekst lub… po prostu opinie językoznawców są zróżnicowane. Jakiś czas temu napisała do nas p. Anna:

Mam problem z klasyfikacją wyrazów: mało i dużo. Czy są to przysłówki stopnia i miary, czy też może liczebniki nieokreślone? Różne źródła podają sprzeczne informacje – w dodatku bez jakiegokolwiek wyjaśnienia. Proszę o pomoc w wyjaśnieniu tej kwestii.

Szanowna Pani,

warto opracowując tę kwestię, powoływać się na różne źródła i pokazywać skomplikowanie problemu. Nie ma w takich kwestiach prostych rozwiązań. Językoznawcy mogą mieć odmienne zdania.

W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN znajdujemy taką informację:

Do liczebników należą też wyrazy, które nie podają dokładnej liczby przedmiotów, lecz tylko określają ją w sposób przybliżony, ogólnikowy, szacunkowy; są to liczebniki nieokreślone (dużo, kilkanaście, mało, moc, mnóstwo, niewiele, odrobinę, parę, trochę, wiele).

Ale również:

Znacznie rzadziej przysłówek jest określeniem przymiotnika, np. niezwykle wścibski, mało uprzejmy, dużo wyższy, rzeczownika, np. czytanie nocami, chodzenie boso, lub samego przysłówka, np. bardzo wesoło, wyjątkowo wcześnie, prawie niezauważalnie.

Myślę, że o klasyfikacji w danym przypadku decyduje również kontekst.

Łączę wyrazy szacunku
– Paweł Pomianek


6 odpowiedzi do „Mało i dużo – przysłówki czy liczebniki?”

  1. Tomasz Marek

    Rzeczywiście o klasyfikacji wydaje się decydować kontekst. W sjp.pl czytam, że „co niemiara” to może być:
    1. (zaimek liczebny nieokreślony) bardzo dużo, mnóstwo (np. „Przyjaciół miał co niemiara”);
    2. (przysłówek) bardzo, w dużym stopniu (np. „Towarzystwo bawiło się dzisiaj co niemiara”).
    Taka interpretacja mnie przekonuje.

    • Tomasz Marek

      Za Jagodzińskim „mało” to:
      zaimek liczebny nieokreślony – wg Milewskiego
      przymiotnik – wg Saloniego
      liczebnik – wg Wróbla.
      Czyżby nikt nie kwalifikował tego słowa jako przysłówka? Brak fantazji w narodzie! Sprawę „fantazji” ratuje prof. Saloni swoim przymiotnikiem(?!).
      Czyli – zgodnie z p. Pomiankowym akapitem wstępnym – nie ma „końca”.

  2. Aga

    Trochę odbiegam od tematu, ale mój odwieczny problem zawodowy to „wysoka czułość” vs „duża czułość”. Korektorzy poprawiają mi wysoką na dużą, ja poprawiam z powrotem 🙂 Tutaj akurat decydują zwyczaje w branży, nie poprawność językowa.
    Pozdrawiam!

    • Paweł Pomianek

      Ale jednak to się ostatecznie sprowadza do poprawności językowej :-). Jeśli jesteśmy przy takich tematach, to przed rokiem mój brat poprosił mnie o korektę swojej pracy licencjackiej z geodezji. I on tam używał terminu robota, co ja skrzętnie sugerowałem zamieniać na praca; bo przecież robota to takie potoczne. Okazało się, że robota to termin specjalistyczny, oficjalny, tak jak roboty drogowe na przykład. Gdyby zmienić na praca wprowadzilibyśmy jakieś niezrozumiałe zupełnie sformułowania. Więc jednak to kwestia poprawności językowej :-).

    • Tomasz Marek

      Ciekawe, co ci korektorzy zaproponowaliby w miejsce „wysokoczuły”. A czy „wysoka” w odniesieniu do czułości to nie kalka z języków obcych (przynajmniej z angielskiego „high” i rosyjskiego)?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

listopad 2014
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasze nagrania