Zbliżają się Święta Wielkanocne, dlatego ciekawostki językowe w tym miesiącu odnoszą się do pisowni wielką lub małą literą nazw związanych z Wielkim Tygodniem i Wielkanocą.
1.
Czy wiesz, że…
…takie nazwy jak Niedziela Palmowa, Wielki Czwartek, Wielka Sobota, Wielkanoc piszemy od wielkich liter? Należą one bowiem do tzw. urzędowych nazw świąt.
2.
Czy wiesz, że…
…wielkimi literami zapisujemy również takie nazwy jak Święta Wielkanocne, Niedziela Wielkanocna, Poniedziałek Wielkanocny? Te nazwy są z kolei zaliczane do zwyczajowych nazw świąt.
3.
Czy wiesz, że…
…nazwy okresów liturgicznych, jak wielki post czy okres wielkanocny, piszemy małą literą? Wielką literę dopuszcza się ze względów religijnych w nazwach Wielki Post i Adwent, ponieważ należą one do tzw. okresów mocnych. Wyjątek od reguły stanowią Wielki Tydzień i Triduum Sacrum (Triduum Paschalne), które zapisujemy wielkimi literami.
4.
Czy wiesz, że…
…nazwy obrzędów i zabaw związanych z danym świętem, jak dyngus, lany poniedziałek, piszemy małą literą?
5.
Czy wiesz, że…
…wyraz Pasja jako synonim Męki Pańskiej piszemy wielką literą? [Uwaga: Zobacz komentarz Pszetfurni nr 3 i 4].
Wszystkie ciekawostki przygotowano na postawie:
Zasady pisowni słownictwa religijnego, pod red. Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny, Tarnów 2005.
W 2011 roku Biblos wydało „Pisownię słownictwa religijnego” autorstwa (już nie pod redakcją) Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny. Czytamy tam: „Nazwy wydarzeń zbawczych, np. (…) męka Pańska (…) zapisujemy małą literą”. W przypisie autorzy dodają: „RJP zmieniła w tym zakresie trzecie wydanie »Zasad pisowni słownictwa religijnego« (2010), zgodnie z którym nazwy wydarzeń zbawczych należało zapisywać wielkimi literami. Taka decyzja jest o tyle korzystna, że pozwala na rozróżnienie między wydarzeniem a dniem świątecznym, por. Boże narodzenie (= narodziny Boga), Boże Narodzenie (= święto obchodzone na pamiątkę narodzin Jezusa, czyli Bożego narodzenia), zmartwychwstanie (=powstanie [Jezusa] z martwych), Zmartwychwstanie (= święto obchodzone na pamiątkę zmartwychwstania Jezusa) itd.”.
Zapomnieliśmy napisać, że można się z tej książki również dowiedzieć, że wyraz Pasja „piszemy wielką literą, gdy jest tytułem utworu (…). Gdy zaś pasja oznacza silne przejęcie się czymś, zamiłowanie do czegoś (…) lub silny gniew, (…) należy użyć małej litery. Małą literę zastosujemy również wtedy, gdy wspomniany rzeczownik będzie się odnosił do męki Pańskiej”.
Ciekawe, widać szybkie zmiany w tym względzie. Najpierw przygotowywali długo pierwszą wersję Zasad…, teraz wydają dość szybko kolejne. Zmiana pisowni wyrazu Pasja w kontekście punktu poprzedniego oczywista. Czy wydawnictwo jest dostępne gdzieś on-line? Nie tak dawno pisaliście Państwo o wydaniu z 2008 r. Teraz okazuje się, że są kolejne z 2010 i 2011. Wczoraj próbowałem poszukać nowszych wydań (choćby linków do wydań książkowych do nabycia) i Google nie był zbyt pomocny, niestety.
Kupiliśmy tę książkę tutaj.
„Kraków”.
Czy nie Tarnów?
Dziękuję, zmieniłem. Szczerze mówiąc, akurat w przypadku tej książki dysponuję kopią jeszcze ze studiów, na której nie ma roku wydania. Ale Biblos – jak właśnie sprawdziłem – to wydawnictwo diecezji tarnowskiej. Więc zachodzę w głowę, skąd mi się wziął ten Kraków już jakiś czas temu przy cytowaniu. Od tego czasu ciągle ten (zapewne) błąd powielałem. Dziękuję za tę uwagę.