Często powtarzany błąd składniowy

Autor książki, którą ostatnio redagowałem, ma zwyczaj powtarzania pewnego dość charakterystycznego (nie tylko dla niego) błędu składniowego. O tej kwestii już kiedyś pisałem, odpowiadając na pytanie Czytelnika, niemniej wygląda na to, że do sprawy warto wracać, bo ów błąd znajduję nawet w oficjalnych tekstach.

Oto przykład zdania z błędną składnią:

Chodzi raczej o ukazanie pokus, jakie towarzyszą szukaniu i dążeniu do samorealizacji.

Już na pierwszy rzut oka, gdy czytamy to zdanie, widzimy, że końcówka jakoś nie brzmi. No bo czego dotyczy szukanie? Nie można przecież powiedzieć towarzyszą szukaniu do samorealizacji. A skoro nie można, to trzeba takie zdanie rozpisać:

Chodzi raczej o ukazanie pokus, jakie towarzyszą szukaniu samorealizacji i dążeniu do niej.

Zapamiętajmy! W takich sytuacjach trzeba wypełnić wymaganie gramatyczne obu wyrazów (tutaj: szukaniu i dążeniu). Jeśli rządzą one innym przypadkiem czy tak jak tutaj przed jednym z wyrazów potrzebny jest przyimek, a przed drugim nie – trzeba zdanie rozpisać. Innego wyjścia – jeśli chcemy zachować dokładny sens zdania – nie ma.

Paweł Pomianek


10 odpowiedzi do „Często powtarzany błąd składniowy”

  1. Tomasz Marek

    Absolutnie się z Panem nie zgadzam.
    Zdanie: „Chodzi raczej o ukazanie pokus, jakie towarzyszą szukaniu i dążeniu do samorealizacji” jest bezsprzecznie poprawne i w zasadzie bez zarzutu. Mamy po prostu dwa kolejno wymieniane dopełnienia dalsze przedmiotowe (Jagodziński); pierwsze – „szukanie” – jest nierozwinięte, drugie – „dążenie do samorealizacji” – rozwinięte. Oba w celowniku rozdzielone łącznikiem „i”.
    Pytanie: „No bo czego dotyczy szukanie?” jest bezprzedmiotowe, gdyż narzuca autorowi treść, której nie chce on doprecyzować. A często nawet nie powinien bądź nie może.
    „Szukanie” (podobnie jak wiele innych: polowanie, mycie, maszerowanie…) istnieje jako czynność sama w sobie. W opisie stanów emocjonalnych w psychologii często używa się terminu „szukanie” bez dookreśleń jako stan osobowości poprzedzający przemianę.
    – Ustatkował się?
    – Nie, czas spędza na szukaniu.
    Gdyby „szukanie” zastąpić „polowaniem”, czy też domagałby się Pan uściślenia, na co bohater poluje? Po przecież można polować na jelenia, na okazję, na dziewczynę, na muchy… Czy też orzekłby Pan, że niepoprawne są zdania:
    „Towarzyszą polowaniu i tropieniu zwierzyny”.
    „Towarzyszą tropieniu i dochodzeniu do strzału”.
    „Uczą wojowania i strzelania do wroga”.
    Przecież nie ma „polowania zwierzyny”, „wojowania do wroga” ani „tropienia do strzału”?

    • Paweł Pomianek

      Poprawnie, jeśli towarzyszą polowaniu (samemu w sobie) i tropieniu zwierzyny. Jeśli polowanie ma się odnosić do zwierzyny, to bezwzględnie: towarzyszą polowaniu na zwierzynę i tropieniu jej. Wersji, że szukanie nie dotyczy samorealizacji nie wziąłem pod uwagę. Wydaje mi się nieprawdopodobna.

      • Tomasz Marek

        Z samej psychologizującej treści zdania narzuca się takie „samonośne” znaczenie. Nie chcę przypominać Pańskiej zasady, że przy wątpliwościach należy pytać autora, co ma na myśli.

        • Paweł Pomianek

          Ale to książka, którą redagowałem, więc znałem styl autora i zapewne tę kwestię przepracowaliśmy. Sens tego zdania i w kontekście, i bez kontekstu wydawał się oczywisty: chodziło o szukanie samorealizacji i dążenie do niej. A autor próbował napisać to skrótowo.

          • Tomasz Marek

            Nadal jestem nieprzekonany. Szukanie samorealizacji i dążenie do samorealizacji są tak dokładnymi synonimami, jak to tylko możliwe. Jeden należałoby skreślić.

          • Błękitny Płomień

            Tak tylko z ciekawości, bo nie jestem fachowcem w tej dziedzinie – czy „szukaniu i dążeniu do samorealizacji” nie można rozbić na:
            „Szukaniu (samorealizacji)”
            „Dążeniu do (samorealizacji)”
            „Samorealizacji” pasuje wtedy do obu słów. Ale możliwe, że tak nie wolno tego rozpatrywać, dlatego tylko pytam, z ciekawości.

  2. David Es.

    …ale gdy odwrócimy szyk w tym zdaniu, wszystko nagle zabrzmi ok. __ponieważ obydwa czasowniki można potraktować jako cząstki: „dążenie do” oraz „szukanie”

    „Chodzi raczej o ukazanie pokus, jakie towarzyszą dążeniu do i szukaniu samorealizacji”. —> w ten sposób upraszczamy, pozbywamy się zaimka…….

    • Paweł Pomianek

      Tak, takie zdanie byłoby do obronienia. Kwestia tego, czy to dobrze brzmi, i tego, co konkretnie autor chciał powiedzieć. Ja mimo wszystko zalecałbym wersję z zaimkiem. Czasowniki w tym zdaniu to „chodzi” i „towarzyszą”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

styczeń 2012
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania