Archiwa tagu: historia języka

Z historii języka: staropolskie imiona męskie

Opublikowano 18 grudnia 2017, autor: Tomasz Marek

Główne źródła dla staropolskich imion męskich to: prasłowiańszczyzna, nieliczne wpływy niemieckie, a w końcu święci chrześcijańscy obcego pochodzenia. Polszczyzna odziedziczyła z prasłowiańskiego kilka typów imion osobowych. Jako najbardziej charakterystyczne na czoło wysuwają się tutaj imiona dwuczłonowe upamiętniające życzenia rodziców pod … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano , | 2 komentarze

Jak powstają słowa. Dworzec i вокзал [wokzał]

Opublikowano 14 listopada 2017, autor: Tomasz Marek

Co łączy dworzec i warszawską ulicę Foksal z londyńską dzielnicą Vauxhall? Dzieje powstawania jakiegoś pojęcia niełatwo jest odtworzyć, zwłaszcza gdy jest to wyraz dawny, powstały przed erą pisma. Śledzenie, jak pewna zbitka fonemów nabiera znanego nam dziś sensu, jest pasjonujące. … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano , | Dodaj komentarz

Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (47)

Opublikowano 30 października 2017, autor: Tomasz Marek

Oto i październikowa dawka językowych ciekawostek przygotowanych przez Tomasza Marka. 1. Czy wiesz, że… istnieją dwa niezależne czasowniki warzyć i ważyć? Pierwszy z nich pochodzi od waru (dawny rzeczownik oznaczający „wrzący płyn, wielkie gorąco, gwałtowność”) i oznacza ‘gotowanie’, ale i … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Ciekawostki językowe | Otagowano , , | 1 komentarz

Nieoczywiste tytuły zawodowe. Doktor, profesor, magister, mecenas

Opublikowano 4 października 2017, autor: Tomasz Marek

Wśród rozlicznych tytułów przysługujących członkom grup zawodowych istnieją takie, które brzmią inaczej niż nazwa zawodu bądź funkcji. Najczęstsze z nich to doktor w odniesieniu do lekarza, profesor w odniesieniu do nauczyciela szkoły średniej, magister w odniesieniu do aptekarza i mecenas … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Językowe dylematy | Otagowano , , | Dodaj komentarz

Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (46)

Opublikowano 28 września 2017, autor: Tomasz Marek

Na koniec września nowy zestaw językowych ciekawostek przygotowany przez Tomasza Marka. Można powiedzieć, że wszystkie one wiążą się bezpośrednio z historią języka. 1. Czy wiesz, że… przymiotnik koronny, obecnie znany z zestawienia świadek koronny, ma stary i, co najciekawsze, polski … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Ciekawostki językowe | Otagowano , | Dodaj komentarz

Jak powstają słowa. Zbrodnia

Opublikowano 13 września 2017, autor: Tomasz Marek

Nasz czytelnik, podpisujący się „d”, pyta nas o to, co znaczy, iż jakiś wyraz występuje „w znaczeniu wtórnym”. Odpowiedź wiąże się z zagadnieniem powstawania wyrazów. Wiele, jeśli nie ogromna większość, nowo powstających słów ma swój początek w już istniejących. Powstawanie … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Odpowiedzi na pytania | Otagowano , | Dodaj komentarz

Z historii języka: dykcja ludzi Odrodzenia, czyli jak mówił Jan Kochanowski

Opublikowano 16 sierpnia 2017, autor: Tomasz Marek

Tomasz Marek ● Szanowni Państwo – sensacja! Jedyne w sieci spotkanie z XVI-wieczną polską wymową! Na podstawie wskazówek prof. St. Urbańczyka, zawartych w specjalnym numerze Języka Polskiego (XXXIII) z 1953 r., postarałem się (nieudolnie – nie jestem aktorem ni lektorem … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano , | Dodaj komentarz

Z historii języka: krewni i powinowaci

Opublikowano 17 lipca 2017, autor: Tomasz Marek

Rok temu badałem, jakimi zwrotami i tytułami posługiwali się nasi przodkowie w rozmowie między sobą (zobacz artykuł: Zwroty adresatywne). Ten artykuł może być traktowany jako jego kontynuacja – kontakty pomiędzy członkami rodziny były żywe i nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano , | 1 komentarz

Najstarsze zapisane polskie słowo raz jeszcze

Opublikowano 7 lipca 2017, autor: Tomasz Marek

Przed zdaniem z Księgi henrykowskiej AD 1268 i przed powstaniem domniemanej kroniki z opisem bitwy legnickiej (po 1241 r.) istnieje jeszcze starszy (AD 1233) dokument zawierający zapisany wśród łacińskich słów… polski rzeczownik pospolity. Nie zgadniesz, jaki! To słowo to gonitwa. … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano | 2 komentarze

Gorze! Czy to najdawniej zapisane polskie słowo?

Opublikowano 20 czerwca 2017, autor: Tomasz Marek

Panuje opinia, że najstarsze zdanie w języku polskim pochodzi z Księgi henrykowskiej (AD 1268): ‘Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai’ (w transkrypcji: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj!”). Czy to prawda? Pamiętają Państwo zapewne frazę ekspresywną „O, gorze … Czytaj dalej →

Zaszufladkowano do kategorii Teksty publicystyczne | Otagowano | 3 komentarze