Tag: czasownik


  • Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)

    Czy pamiętasz, że… piszemy święta Bożego Narodzenia, nie Święta Bożego Narodzenia; Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy; Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia (w Sylwestra idę na sylwestra do znajomych); Nowy Rok to 1 stycznia, a nowy rok to cały rozpoczynający się rok 2020?

  • Czasowniki modalne w orzeczeniach złożonych

    Modalność jako pojęcie ogólne Modalność w filozofii to kategoria tradycyjnej ontologii (filozofia bytu), oznaczająca sposób istnienia rzeczy lub zachodzenia zjawisk [1]. Sposobów tych (w uproszczeniu) jest pięć: rzeczywistość (oznajmiamy: wydarzenie zaszło [zajdzie, zachodzi – czas nie ma tu znaczenia]) możliwość (oznajmiamy: wydarzenie może zajść [czas jw.]) niemożliwość (jw., ale negacja) konieczność (oznajmiamy: wydarzenie musi zajść [czas jw.]) przypadkowość (przypadkowość jest […]

  • Czasownik modalny. Orzeczenie modalne

    O czasownikach modalnych często słyszymy, ucząc się języków obcych. Oczywistością (czy na pewno?) jest, że występują one także w polszczyźnie. Czasownik modalny to taki, który – jak czytamy w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN – wyraża subiektywny stosunek mówiącego do treści własnej wypowiedzi lub – możemy uzupełnić – do danej czynności: wykonywanej lub takiej, która jest zaplanowana. Cechą tej grupy […]

  • Traktat o kucaniu

    Wielkopolanie mogą kucać, zarówno leżąc czy siedząc, jak i stojąc czy chodząc – w przeciwieństwie do reszty Polaków, którzy jak kucają, to siedzą w kucki. Jakim cudem? Poczytaj! Rzeczownik kucki, pomimo że Wikisłownik przedstawia go jako odmienny (wzbogacając go o l.p., czego ogół słowników nie zna), wg SJP PWN ma tylko jedną (obok M l.mn.) formę deklinacyjną: dopełniacz l.mn. stosowany […]

  • Śmiali się czy śmieli się

    Zapewne niemal każdy Czytelnik spoza terenu Mazowsza odpowie natychmiast, że formą poprawną jest śmiali się, a brzmienie śmieli się wyda mu się wręcz dziwne. I rzeczywiście formą bardziej rozpowszechnioną, mającą dłuższą tradycję jest ta oparta na samogłosce a. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN wskazuje ją nawet jako jedyną poprawną w ramach polszczyzny ogólnej. Dla Czytelników z Mazowsza mam jednak dobrą […]

  • Należał, należało, należały. Wymagania gramatyczne rzeczowników

    Otrzymaliśmy ostatnio następującą wiadomość: Proszę o sprawdzenie poniższego zdania. Moją wątpliwości budzi użyty wyraz „należał”, czy ze względu na kilka czynności wymienionych po nim stosowniejsze jest użycie formy „należało”? Z góry dziękuję za podpowiedź. Do jego zakresu obowiązków należał: – montaż tras kablowych i przewodów według rysunku technicznego, – podłączanie przewodów do: lamp, gniazd, włączników oraz urządzeń przemysłowych, – montaż […]

  • Człon, którego się w zdaniu domyślamy

    Pan Jan napisał do nas następującego maila: Kłaniam się, W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc. W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i […]

  • Swędziało czy swędziło

    Napisała do nas Pani Kasia: Witam, Proszę o opinię. Odwieczny problem w naszej rodzinie. Mnie swędziało, męża swędziło 🙂 Pochodzimy z różnych części kraju, ale nie sądzę, że ma to znaczenie. pozdrawiamKasia Szanowna Pani, jeśli chodzi o ostatnią kwestię, to przyznam, że mam całkowicie odmienne od Pani zdanie: zróżnicowanie używanych przez Państwa form wynika właśnie z tego, że inaczej mówi […]

  • Słuchać koncertu czy słuchać koncert?

    Kolejne pytanie na temat związku rządu zadała nam ostatnio pani Joanna: Bardzo proszę o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości, z jakim przypadkiem łączy się czasownik „słuchać” – biernik czy dopełniacz? Co z przeczeniem? Podaję przykład: „słucham mamy czy słucham mamę?” „słucham muzykę czy słucham muzyki?” „nie słucham mamy? nie słucham muzyki?” (tutaj intuicyjnie nie przewiduję innej możliwości) Podobnie z czasownikiem „dotykać” […]

  • Piję kawę, ale szukam kawy – dlaczego różne przypadki

    Chciałam zadać pytanie dotyczące przypadków. Mam nadzieję, że i ta kwestia mieści się w zakresie pytań, na które Państwo odpowiadają. Mój przyjaciel (będący obcokrajowcem, uczącym się języka polskiego) wielokrotnie zastanawiał się, dlaczego używamy różnych przypadków rzeczownika, choć funkcja słowa w zdaniu jest ta sama. Np. „piję kawę”, ale „szukam kawy”, mimo że oba wyrazy są bodajże dopełnieniem bliższym. Czy istnieje […]

  • Odpisywać – czy to poprawne

    Kilka dni temu w zakładce Zadaj pytanie, Nettle napisała: Dzień dobry, proszę o informację dotyczącą używania czasownika ‘odpisywać’. Czy właściwe jest użycie go w znaczeniu ‘odpiszę ci jutro na twój list.’? Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań, by używać w podobnych kontekstach czasownika odpisywać, odpisać. W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod hasłem list znajdujemy m.in. taki przykład użycia: Odpisać, odpowiedzieć na […]

  • Czy spytać, skończyć, stresować to formy poprawne?

    Odpowiadamy na kolejne pytanie, które otrzymaliśmy ostatnio drogą mailową: Witam serdecznie! Ktoś ostatnio mi powiedział, że nie należy mówić 'spytać’ tylko 'zapytać’. Która forma jest prawidłowa i dlaczego? A co z takimi czasownikami, jak np. „skończyć”, „stresować” itd.? Pozdrawiam serdecznie 🙂 Wszystkie czasowniki, o które Pani pyta, są poprawne. A propos pierwszej kwestii znalazłem bardzo podobne pytanie w Poradni Językowej […]

  • Percepować czy percypować?

    Choć poprawna jest tylko jedna z podanych form, ta błędna jest używana bardzo często, co można sprawdzić, wpisując ją w wyszukiwarkę. Formą poprawną jest oczywiście wyłącznie bezokolicznik percypować. Wyraz ten oznacza postrzeganie, uświadamianie sobie przedmiotu czy zjawiska, rozumienie go. Skąd bierze się powszechne używanie błędnej formy percepować? Po prostu bardzo podobny rzeczownik percepcja, ma nieco inny rdzeń od formy czasownikowej […]

  • Odmienne części mowy

    Zachęcamy do przeczytania cyklu trzech artykułów o częściach mowy i częściach zdania, których autorką jest Katarzyna Olszewska. Artykuły na stałe znajdą się w naszej Bazie informacji, by można było po nie sięgnąć w razie potrzeby. Poniżej pierwszy artykuł o odmiennych częściach mowy. Części mowy w języku polskim dzielą się na dwie grupy: odmienne i nieodmienne. Odmienne części mowy to: rzeczownik, […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania