• Do stawiennictwa… na rozprawie czy na rozprawę?

    Przed chwilą otrzymałem następujące zapytanie: Mam pytanie dotyczące zwrotu sądowego. Która forma jest poprawna? Wzywam… do stawiennictwa na rozprawę… czy Wzywam… do stawiennictwa na rozprawie… W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN znalazłem następujące zdanie: Wzywa się obywatela do stawiennictwa w Sądzie Rejonowym. Można wyciągnąć wniosek, że w tym kontekście wyraz stawiennictwa można swobodnie zamienić na zwrot, jakiego użylibyśmy w codziennym języku: […]

  • Zdrobnienia i spieszczenia imion

    Ze zdrobnieniami i spieszczeniami imion mamy do czynienia w języku potocznym. Są one nacechowane stylistycznie i emocjonalnie. I choć w procesie zdrabniania istnieje duży zakres wolności, to można wyróżnić pewne modele słowotwórcze, które służą tworzeniu form pochodnych od oficjalnych imion. Podaję je za znakomitą pozycją Polszczyzna na co dzień pod red. Mirosława Bańki: skrócenie imienia, np. Irena – Rena, Karolinka […]

  • O wypowiedziach na forum i interpunkcji

    Mój znajomy napisał do mnie e-mail, w którym poruszył interesującą sprawę wypowiedzi na forum. Przy czym wpis dotyczył będzie także interpunkcji w takowych wypowiedziach. Mam pytanie, może chciałbyś odpisać mi na blogu :)? Aby najłatwiej zilustrować mój dylemat, pokażę go na przykładzie. Zastanawiam się, która z poniższych opcji byłaby poprawna (jeśli w ogóle któraś z nich, jeśli nie, to napisz […]

  • Tonąć «w łzach» czy «we łzach»

    Otrzymaliśmy ostatnio od Czytelniczki bardzo konkretny, zwięzły email z zapytaniem. Witam. Mam dylemat… tonąć w łzach czy we łzach? Z góry dziękuję za pomoc. Słownik poprawnej polszczyzny PWN nie pozostawia w tej kwestii wątpliwości: Rozpływać się we łzach (nie: w łzach) [wym. we łzach] «bardzo płakać». Tonąć we łzach zapiszemy oczywiście tak samo. Dlaczego ta forma jest poprawna? Otóż forma […]

  • „Wszystko mi opadło czytając to”

    Na przezabawne zdanie trafiłem ostatnio na jednym z moich ulubionych blogów. I przyznam, że mi wszystko opadło dwa razy – raz, gdy przeczytałem to zdanie, a drugi raz, gdy przeczytałem, dlaczego wszystko opadło autorowi. Rzecz jasna, tylko pierwsza rzecz dotyczy tematyki tego blogu, więc na niej się zatrzymam. Jest to doskonały, wręcz firmowy przykład błędnego użycia imiesłowu zakończonego na -ąc. […]

  • Adekwatne do czy adekwatne z

    Przed tytułowym dylematem stanąłem, redagując kolejną publikację beletrystyczną. Trzeba przyznać, że to książka napisana naprawdę znakomicie, autor posiada dużą wiedzę językową i umiejętność pisania. W książce znalazłem jednak również następujące zdanie, które wzbudziło moją wątpliwość: To nie tak, że to co masz na głowie, jest adekwatne z tym, co masz w niej. Myślę, że osoby z językową wrażliwością od razu […]

  • Porządek graficzny listy lektur

    Ostatnio otrzymaliśmy interesujący list, tym razem dotyczący graficznego układu tekstu. Witam serdecznie, od dłuższego czasu śledzę wpisy na Waszym blogu, który uważam za bardzo przydatny. Dotychczas jedynie czytałem Wasze odpowiedzi na pytania, których sam bym nie zadał, bo nie przyszłyby mi nigdy na myśl, a które jednak okazują się ciekawe. Dziś przyszedł czas na zwrócenie się z własną wątpliwością. Przygotowuję […]

  • Często powtarzany błąd składniowy

    Autor książki, którą ostatnio redagowałem, ma zwyczaj powtarzania pewnego dość charakterystycznego (nie tylko dla niego) błędu składniowego. O tej kwestii już kiedyś pisałem, odpowiadając na pytanie Czytelnika, niemniej wygląda na to, że do sprawy warto wracać, bo ów błąd znajduję nawet w oficjalnych tekstach. Oto przykład zdania z błędną składnią: Chodzi raczej o ukazanie pokus, jakie towarzyszą szukaniu i dążeniu […]

  • Nowy Rok i nowy rok. Kiedy wielka litera, kiedy mała?

    Jutro Nowy Rok (1 stycznia), tym samym rozpoczynamy nowy rok (2012). I właściwie dylemat można uznać za rozstrzygnięty. To rozróżnienie jest stosunkowo proste i – przyznaję – w tekstach opublikowanych, a nawet dopiero redagowanych jest dobrze wyczuwane przez piszących. Aby jednak nie pozostawić cienia wątpliwości, napiszę wprost:

  • Uruchomiliśmy stronę: Opinie o nas

    Wczoraj uruchomiliśmy stronę z zebranymi opiniami o naszej pracy, o współpracy z nami, a szczególnie z moją osobą. Oto najciekawsze opinie: Muszę podkreślić, że przeprowadzana przez Pana korekta była, według mnie, wspaniale wykonana. Zwrócił mi Pan wiele razy uwagę na źle sformułowane myśli, na zły szyk zdania, na konieczność bardziej prawidłowego napisania dialogów. Jeżeli do tego doda się, że ta […]

  • Świąteczny dylemat

    Przygotowania świąteczne dopięte. A że jest jeszcze moment do wigilii, warto rozstrzygnąć jeszcze jeden dylemat, który nie bez kozery nazywam świątecznym: czy poprawny jest zapis Uroczystość Narodzenia Pańskiego czy też uroczystość Narodzenia Pańskiego. Napiszemy Święta Bożego Narodzenia czy święta Bożego Narodzenia. Jak zwykle w podobnych sytuacjach odpowiedzi na pytanie poszukujemy w wydanym w roku 2005 r. przez Radę Języka Polskiego […]

  • „Piszemy poprawnie”. Recenzja-podsumowanie

    Na tę książkę w tym roku powoływałem się tyle razy, że właściwie można by zakwestionować, czy dodatkowa recenzja jest jeszcze potrzebna. Myślę jednak, że kilka słów podsumowania trzeba napisać. Choćby po to, by odpowiedzieć na pytanie: czy warto czytać tego typu publikacje? Zresztą tę recenzję obiecałem jeszcze w styczniu – krótko po nabyciu publikacji – a z obietnic lubię się […]

  • Interpunkcja w zdaniach rozpoczynających się od wołacza lub wyrazu-wykrzyknika

    Dziś jeszcze jedna bardzo ciekawa kwestia ze słownika ortograficznego przedrukowana w książce Piszemy poprawnie. Rzecz może się przydać szczególnie autorom beletrystyki. Ale w gruncie rzeczy może być cenna dla wszystkich, bo każdy może się znaleźć w sytuacji, gdy musi napisać tego typu zdanie. Poza tym jesteśmy czytelnikami i czasem zastanawiamy się, czy dany zapis jest poprawny. Tymczasem w tej kwestii […]

  • Nazwiska kobiet zakończone na -a. Jak odmieniać

    Ostatnio otrzymaliśmy jeden z najciekawszych listów od chwili uruchomienia naszej strony. Dziś wyjątkowo – za zgodą autorki listu – podajemy nazwisko, bo właśnie nazwiska dotyczy meritum. Za to imię autorki listu zostało zmienione. Szanowni Państwo, Przez lata różni ludzie różnie odmieniali moje nazwisko (w tym też nauczyciele języka polskiego). Chciałabym w końcu dowiedzieć się, jak poprawnie się je odmienia. Nazywam […]

  • Dlaczego inaczej odmieniamy angielskiego Charlesa i francuskiego Charles’a

    Dziś kolejna krótka informacja ze słownika ortograficznego PWN, myślę, że interesująca szczególnie dla tych, którzy pisząc, często muszą odmieniać imiona (i nazwiska) obcego pochodzenia. Pochodzenie nazwy własnej również jest czynnikiem, który ma istotny wpływ na sposób zapisu i odmiany. Anglosaskie imię Charles [Czarls] będziemy odmieniać Charlesa [Czarlsa], Charlesie [Czarlsie]; francuskie imię o identycznej pisowni wymawiamy jednak [Szarl], więc musi ono […]

  • Odmiana skrótowców zakończonych na Z [zet] i J [jot]

    Użytkownikom Językowych Dylematów proponuję króciutką informację. Może się ona okazać cenna przy odmianach skrótowców, z którymi miewamy problemy. Skrótowce zakończone literą Z wymawianą jako [zet], np. ONZ [o-en-zet], MSZ [em-es-zet], zapisujemy w odmianie następująco: ONZ, do ONZ-etu, w ONZ-ecie; MSZ, do MSZ-etu, w MSZ-ecie. Ta reguła obejmuje również skrótowce zakończone literą J wymawianą jako [jot], np. UJ [u-jot], PTJ [pe-te-jot]: […]

  • Jak pisać dialogi? Inne praktyczne porady

    W artykule Jaki pisać dialogi? Praktyczne porady Tomasz Powyszyński przedstawił dziesięć uwag, które mogą być cenne dla autorów oraz redaktorów książek. Ostatnio pod artykułem wywiązała się interesująca rozmowa, w której zostały poruszone dodatkowe kwestie związane z pisaniem dialogów. Pan Jacek zadał kilka bardzo celnych i konkretnych pytań, na które systematycznie odpowiadałem. Poniżej przytaczam owe pytania oraz odpowiedzi, jakich udzielałem. Dodam, […]

  • Czy odmieniać nazwiska na dyplomach

    Ostatnio moja znajoma graficzka przysłała mi następujący rozbudowany i arcyciekawy wywód: Gdy pisze się podziękowania, certyfikaty albo jakieś dyplomy, to odmieniamy dla kogo to jest, prawda? Wiem, że przez pewien czas było coś takiego, że nie odmieniało się, nawet miałam o tym na polskim, ale to były czasy gimnazjum, potem też na lekcjach miałam, że „z powrotem” odmienia się adresata […]

  • Nadzieja – nadziei, ale misja – misji. Kiedy -ji, kiedy -i

    Odmianami tego typu rządzi szalenie prosta zasada, z której nie każdy zdaje sobie sprawę. A wiem, że niektóre osoby nad każdym tego typu słowem muszą się sporo nagłówkować. Choć dziś i tak jest dobrze, bo akurat w tej sprawie można liczyć na program Word. Ale by życie raz na zawsze stało się prostsze (przynajmniej w tej kwestii), wystarczy zapamiętać poniższe […]

  • Ech! te deklinacje. O nauce polskiej mowy

    Uczenie dziecka poprawnego języka doskonale pokazuje, jak trudna jest polszczyzna. Rozmowa, którą odbyłem ostatnio z moją dwuipółletnią córką, dobrze to unaocznia. Jednym z podopiecznych mojej Żony na warsztatach terapii zajęciowej jest niejaki pan Dulęba, o którego (obok innych osób) Julia ma codziennie zwyczaj wypytywać. Pan Dulęba stał się również jednym z bohaterów Julkowych zabaw. Ostatnio, mówiąc o nim, użyła formy […]


Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

marzec 2024
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania