Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)

Inspiracją do opracowania trzech pierwszych ciekawostek była
dla mnie książka Łukasza Mackiewicza, właściciela eKorekta24.pl, pt. 497 błędów. Jako że zbliża się okres świąteczno-noworoczny, w ostatniej ciekawostce przypominam rozstrzygnięcia kilku klasycznych dylematów językowych związanych z tym wyjątkowym czasem (oprac. ciekawostek: Paweł Pomianek).

Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy; Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia / Zdjęcie: Photoxpress

1.
Czy wiesz, że…

typowy czasownik w polszczyźnie ma aż 144 różne formy? To dlatego
odmiana czasowników uchodzi za trudną. Szczególnie dla obcokrajowców.

2.
Czy wiesz, że…
poprawnie mówimy wyłącznie zwęzisz, zwęzi, zwęzimy itd., nie: *zwężysz, *zwęży, *zwężymy. Głoska ż w odmianie tego wyrazu pojawia się tylko w dwóch formach czasu przyszłego: zwężę i zwężą.

3.
Czy wiesz, że…
poprawną formą trybu rozkazującego dla czasownika rozpogodzić jest rozpogódź się, a nie rozpogodź się? Występuje tutaj wymiana głoskowa [o] na [ó]. Nawet jeśli jakiś edytor tekstu chciałby inaczej i promował niewłaściwą formę 😉

4.
Czy pamiętasz, że…

  • piszemy święta Bożego Narodzenia, nie Święta Bożego Narodzenia, ale w życzeniach możemy napisać Wesołych Świąt! (jako synonim pełnej nazwy);
  • Wigilia to 24 grudnia, a wigilia to uroczysta kolacja, którą w tym dniu przygotowujemy;
  • Sylwester to 31 grudnia, a sylwester to zabawa urządzana tego dnia (w Sylwestra idę na sylwestra do znajomych);
  • Nowy Rok to 1 stycznia, a nowy rok to cały rozpoczynający się rok 2020?

2 odpowiedzi do „Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (68)”

    • Paweł Pomianek

      Zdanie W Sylwestra idę na sylwestra jest na pewno poprawne, w analogii do: W Andrzeja idę na andrzejki. Rzeczywiście jednak słowniki generalnie nie wprowadzają rozróżnienia pomiędzy dniem a zabawą. Dla mnie Sylwester to w skrócie dzień św. Sylwestra – stąd było dla mnie oczywistością, że tę nazwę zapisujemy wielką literą. Jak widać jestem jednak w tej interpretacji nieco odosobniony 😀

      Kwestia Wigilii nie jest kontrowersyjna. Jeśli trzymamy się eKorekty, piszą to samo, co w naszej ciekawostce:
      https://www.ekorekta24.pl/swiateczne-klopoty-jezykowe/
      Inne serwisy i słowniki również.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

grudzień 2019
N P W Ś C P S
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasze nagrania