Obaj – obie – oboje. Czy można używać zamiennie?

Zdjęcie: Melrose Studio Rzeszów, napis własny

Redagując książki, zauważam, że właściwie większość autorów ma problem z wyborem spośród podanych w tytule form tej właściwej, a dokładniej mówiąc, nie do końca rozumie, kiedy wolno zastosować formę oboje. Jest ona wyraźnie nadużywana i stosowana niepoprawnie.

Najczęściej z błędnym użyciem tej formy spotykam się wówczas, gdy zdanie dotyczy dwóch mężczyzn.

Krzysztof i Michał umówili się na dwudziestą. Oboje* przyszli o umówionej godzinie.

– Oboje*, najjaśniejszy panie, mamy problem z papieżem – stwierdził rzeczowo hrabia.




Jest to oczywiście błąd i to błąd dość rażący, przynajmniej w tym sensie, że dla czytelnika znającego polszczyznę wprowadza on dość duży dyskomfort – po prostu brzmi to bardzo niefrasobliwie.

Jak bowiem definiuje Słownik języka polskiego PWN (tutaj), oboje, obydwoje to:

«liczebnik zbiorowy odpowiadający liczebnikowi obaj, używany wyłącznie w odniesieniu do osób różnej płci i do dzieci» [podkreślenia moje – PP].

Tak więc powyższe zdania byłyby poprawne, gdyby dotyczyły mężczyzny i kobiety, np.

Magda i Michał umówili się na dwudziestą. Oboje przyszli o umówionej godzinie.

– Oboje, najjaśniejszy panie, mamy problem z papieżem – stwierdziła rzeczowo hrabina.

Warto więc w tym kontekście zapamiętać bardzo prostą zasadę:

  • obaj mężczyźni
  • obie kobiety
  • oboje, mężczyzna i kobieta
  • oboje rodzeństwa (ale: obaj bracia, obie siostry)

Czyli powiemy:
Oboje artystów oczarowało widzów – jeśli artyści to mężczyzna i kobieta,
ale
Obaj artyści oczarowali widzów – jeśli artyści to dwaj mężczyźni,
Obie artystki oczarowały widzów – jeśli artystki to dwie kobiety.

Powiemy:
Oboje nauczycieli stanowczo zaprotestowało – jeśli nauczyciele to mężczyzna i kobieta,
ale
Obaj nauczyciele stanowczo zaprotestowali – jeśli nauczyciele to dwaj mężczyźni,
Obie nauczycielki stanowczo zaprotestowały – jeśli nauczyciele to dwie kobiety.

W artykule – reagując na napotykane w redagowanych opracowaniach błędy – zwracam tylko uwagę, kiedy, wobec kogo, w jakich sytuacjach możemy użyć formy oboje, obydwoje, pomijam natomiast gramatyczną specyfikę tych wyrazów, ponieważ jest to odrębny temat.

– Paweł Pomianek


6 odpowiedzi do „Obaj – obie – oboje. Czy można używać zamiennie?”

  1. Marcin Górnicki

    A teraz – odmiana przez przypadki:

    Mianownik – obie kobiety
    Dopełniacz – obu kobiet ?
    Celownik – obu kobietom ?
    Biernik – obie kobiety ?
    Narzędnik – obiema kobietami ?
    Miejscownik – obu kobietach ?
    Wołacz – ?

    Podam przykład z książki:

    Przekonała Audrey, że żeglowanie po morzu Egejskim pozwoli im obu (chodzi o obie kobiety) uciec od ponurej wizji czekających je trudnych rozwodów.

  2. Gość

    Obaj gracze czy oboje graczy? jak jest poprawnie jeżeli płeć jest nieokreślona (tzn mogą to być raz 2 kobiety, raz 2 mężczyzn, a raz mężczyzna i kobieta)?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

styczeń 2019
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania