Myślnik i wielka litera w tłumaczeniach z angielskiego

O odpowiedź na dzisiejsze pytanie Czytelniczki poprosiliśmy p. doktor Elżbietę Zarych z Uniwersytetu Jagiellońskiego, polonistkę i tłumaczkę literatury niemieckiej i włoskiej. Już w tym miejscu, na początku, chcielibyśmy bardzo gorąco podziękować Pani Doktor za poniższy wpis oraz za gwarancję, iż możemy liczyć na Jej pomoc przy rozstrzyganiu trudniejszych dylematów, zwłaszcza wtedy, gdy potrzebny jest głos kogoś, kto posiada kompetencje do tworzenia reguł języka, tam gdzie ich brak.


Pytanie Czytelniczki

Mam pytanie dotyczące użycia wielkiej litery po półpauzie.
Tłumaczę tekst z języka angielskiego, który zawiera opisy pól w programie.
Oto przykład:
Last Statement No. – Shows the number for the last statement that is printed for this customer.
czyli
Nr ostatniego wyciągu – zawiera numer ostatniego wyciągu wydrukowanego dla danego nabywcy.
albo
Apply to Oldest – If you do not specify a document for the payment to be applied to, payments are applied to the oldest of the customer’s open entries.
czyli:
Rozlicz najstarsze – jeżeli nie zostanie określony dokument do rozliczenia płatności, zostaną rozliczone najstarsze z otwartych zapisów nabywcy.
albo
No.– a customer number.
czyli
Nr – numer klienta.

Do tej pory nie udało mi się odnaleźć zasad użycia wielkiej litery po półpauzie w takich przypadkach. W pierwszych dwóch zdaniach po półpauzie występuje objaśnienie, które jest osobną wypowiedzią, a w ostatnim – objaśnienie terminu. Tego typu zdania występują w tekście jednak często obok siebie.

Pozdrawiam,
Magda


Odpowiedź p. dr Elżbiety Zarych, UJ

Postaram się odpowiedzieć na pytanie Czytelniczki. Dotyczy ono użycia myślnika (termin używany w interpunkcji), który wg zasad edytorskich jest nazywany (tu z odróżnieniem zakresu użycia) pauzą i półpauzą.
We wszystkich tych zdaniach (przełożonych z angielskiego) użycie myślnika można uznać za zasadne. W każdym przypadku jednak w innym stopniu. Czytelniczka podała 3 przykłady zdań.
W 3. z nich użycie myślnika jest oczywiste: myślnik zastępuje „jest” i występuje przed użyciem orzecznika.
W 1. zdaniu spełnia raczej funkcję „oddechu” przed wprowadzeniem szczegółowej informacji i można wprowadzić tu także dwukropek.
Najdziwniejsza językowo jest konstrukcja 2. (jeśli spojrzymy na nią jako na osobne zdanie), ale jeśli w całym tekście obowiązuje taka zasada wprowadzania wyjaśnienia, myślnik się broni.

We wszystkich tych przypadkach (jeśli Czytelniczka chce zachować identyczną interpunkcję jak angielska) proponowałabym wpisanie pauzy, a nie półpauzy, wtedy to oddzielenie i obowiązująca zasada wprowadzenia wyjaśnień będzie czytelna i niepodważalna. Nie musi się jednak kopiować znaków interpunkcyjnych z tekstu przekładanego, bo każdy język rządzi się swoimi prawami. Równie dobrze sprawdziłby się tutaj dwukropek.

Odnośnie do pytania o wprowadzenie wielkiej litery: język angielski uwielbia wielką literę i używa jej, gdzie tylko się da (na marginesie: to jeden z najczęstszych błędów ortograficznych tłumaczy z j. angielskiego, którzy często kopiują tę zasadę i stosują w j. polskim). W zdaniach 1. i 2. w wersji angielskiej wyjaśnienie ma formę zdania i stąd to użycie. Jednak jeśli w wersji polskiej „zrobimy” z wyjaśnień zdania, nie wygląda to dobrze i mimo że w zasadzie nie narusza żadnych norm, po prostu wydaje się dziwne.
W kwestiach układu i kompozycji tekstu oprócz zasad ważne są bowiem także wyczucie estetyczne i umiejętność oddania w jak najbardziej przejrzystej formie informacji zawartej w tekście.
W przypadku tekstów nieliterackich i nienaukowych (a użytkowych) jest to szczególnie ważne. Tego typu tekst ma bowiem przede wszystkim w sposób jasny i przejrzysty podawać konkretną informację i ułatwiać jej odnalezienie. Tak więc tłumacz czy autor takiego tekstu sam powinien wybrać sposób, który to w danym przypadku umożliwi: wprowadzić pauzę czy dwukropek, a także np. podkreślić czy wyboldować hasło objaśniane itd. Musi pamiętać, że każdy tekst w pewnym stopniu (nie mówię tu o ortografii, interpunkcji czy stylistyce, ale o kompozycji adekwatnej do celu tekstu) rządzi się swoimi prawami. A także, że nadrzędną zasadą jest jasność przekazu: czytelnik tekstu musi bez trudu się w nim orientować i go rozumieć.

Mam nadzieję, że choć trochę pomogłam.

pozdrawiam,
E.Z.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

czerwiec 2013
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasze nagrania