Chcielibyście państwo czy chcieliby państwo? Formy grzecznościowe w liczbie mnogiej

Oto dylemat językowy przedstawiony nam ostatnio przez p. Trajzę:

Uświadomiłam sobie, że mam językowy dylemat w związku z używaniem formy grzecznościowej. Do jednej osoby w naturalny sposób zwracam się na przykład: „czy chciał(a)by Pan(i)…”. Problem pojawia się w przypadku liczby mnogiej. Zakładając, że tak jak w l.p. należy użyć czasownika w 3. os., sformułowałabym ów zwrot następująco: „czy chcieliby Państwo…”. Spotykam się jednak także z formą: „czy chcielibyście Państwo…”. Która z tych form jest właściwa?


Bardzo jasnej odpowiedzi na to pytanie w publikacji Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne udziela prof. Andrzej Markowski:

W liczbie mnogiej, czyli z wyrazami państwo, panie, panowie, użycie formy 3. osoby jest grzeczniejsze niż użycie form 2. osoby, np.: Niech państwo spojrzą na lewo, na zamek; Może panie zapiszą ten przepis; Co panowie o tym myślą? Formy 2. osoby (Spójrzcie państwo na lewo, na zamek; Zapiszcie panie ten przepis; Co panowie o tym myślicie?) są odbierane jako mniej grzeczne, akceptowalne tylko na poziomie normy użytkowej.

W przypisie po słowach mniej grzeczne prof. Markowski dodaje:

Wielu osobom starszego pokolenia ten sposób zwracania się do innych kojarzy się z mówieniem per wy przez działaczy komunistycznych.

Choć więc forma czy chcielibyście państwo jest dopuszczalna, to bardzo dobrze Pani robi, używając formy grzeczniejszej czy chcieliby państwo. Proszę się tego trzymać.

Paweł Pomianek


8 odpowiedzi do „Chcielibyście państwo czy chcieliby państwo? Formy grzecznościowe w liczbie mnogiej”

  1. Daniel

    Ale czy to jest poprawne jeśli idę z kolega to zwracaj się do nas..proszę to dla państwa… I tak samo jeśli jestem z mamą to tak samo mówią trochę dziwnie się czuje wtedy jakby zakładali że jesteśmy parą
    Pzdr

    • Paweł Pomianek

      Proszę zajrzeć do słownika (tutaj). Państwo to nie tylko

      1. «mężczyzna i kobieta jako para małżeńska»

      ,
      lecz także

      2. «towarzystwo złożone z osób obu płci»

      .
      Pan i mama to takie małe towarzystwo. Ludzie tak mówiący nie zakładają, że jesteście parą, tylko – i słusznie – że przyszliście razem.

      Oczywiście Pan i kolega państwa już nie stworzą. W tej sytuacji trzeba powiedzieć: Proszę, to dla panów.

  2. kkk

    Mam następujące pytanie, luźno związane z powyższym.
    Jeśli obie formy są poprawne, to które zdanie jest poprawne w następującym przypadku:
    „…znajdą państwo w sieci, a jeśli macie…”
    „…znajdziecie państwo w sieci, a jeśli macie…”
    stawiam na numer 2, ze względu na drugi czasownik (który też jest w 2 os. l.mn. więc nie mieszamy dwóch odmian „znajdą” > 3 os. l.mn.).

    • Paweł Pomianek

      Akurat jeśli chodzi o dwie podane formy, to żadna z nich na pewno nie jest wzorcowa. Powinno się powiedzieć: …znajdą państwo w sieci, a jeśli mają…. Z dwóch form podanych przez Pana również uważam, że lepsza jest forma druga, ponieważ nie miesza stylów i obie formy czasownika zapisane są w tej samej osobie. Przy czym ta forma przystoi tylko w języku potocznym.

    • Żyrafa

      Ani pierwsza, ani druga!!!!!!!!!!!!!!! W obu jest pomieszanie z poplątaniem.
      Tylko w 3 os. l.mn. !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

  3. filolog

    Ale forma niech należy do trybu rozkazującego. Gdy powiedziałam w ten sposób, to jedna Pani zwróciła mi uwagę, żebym sobie za dużo nie pozwalała, gdyż nie mam prawa jej rozkazywać 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2013
N P W Ś C P S
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasze nagrania