Strona główna » Archiwum dla 2013
Rok: 2013
-
Chełminianie czy chełmnianie
Pan Remigiusz zadał bardzo interesujące i rozwinięte pytanie: Szanowni Państwo, jestem mieszkańcem miasta leżącego w województwie kujawsko-pomorskim, które nazywa się Chełmno. Od kiedy pamiętam, mieszkańcy naszego miasta byli określani jako „chełminianie”. Panie były „chełminiankami”, panowie „chełminianami”. Klub piłkarski to CHEŁMINIANKA Chełmno, nasze miasto jest stolicą Ziemi Chełmińskiej, jest położone na Pojezierzu Chełmińskim. Ulice w okolicznych miastach prowadzące w kierunku naszego […]
-
Święta Teresa z Avila czy z Avili
Jako katolik (ponadto z wykształcenia nie tylko polonista, lecz także teolog) zawsze w okolicach Świąt staram się rozstrzygnąć jakiś dylemat językowy mniej lub bardziej związany z religią. Dziś parę słów o tym, skąd dokładnie pochodziła Teresa Wielka. Jednym zdaniem, dla przypomnienia (lub informacyjnie): św. Teresa Wielka to hiszpańska karmelitańska mistyczka żyjąca w XVI wieku, ważna postać, odnowicielka dyscypliny i życia […]
-
Czy słowo maraton jest nadużywane? Moda językowa
Kilka dni temu p. Jakub napisał do nas w następującej sprawie: W mediach bardzo często używany jest wyraz „maraton” w kontekście różnych imprez charytatywnych. Często tym „maratonem” jest określane pokonanie dystansu rzędu kilkuset metrów i to niekoniecznie biegnąc. Czy jest to błąd czy też należy uznać, że wyraz ten ewoluował i odnosi się już nie tylko do biegu na dystansie […]
-
Nadwerężyć czy nadwyrężyć
Obydwie wymienione w tytule formy są dziś uznawane za poprawne, ale jedna z nich jest bardziej uzasadniona historycznie i dłużej obecna w polszczyźnie. Wyraz ten został pierwotnie zapożyczony z języka ukraińskiego, mając formę nadweredzić. Miał on też inne znaczenie – ‘nadpsuć’. Pod wpływem gwarowym czasownik ten został zniekształcony do formy nadwerężyć, która weszła następnie do normy ogólnej polszczyzny. Z czasem […]
-
Człon, którego się w zdaniu domyślamy
Pan Jan napisał do nas następującego maila: Kłaniam się, W Poradniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego (wydanie I, luty 2010) wyczytałem informację, którą trudno mi zrozumieć i wyjaśnić. Proszę o pomoc. W 2. (rozdziale) PRZECINEK W ZDANIACH BEZ UŻYCIA SPÓJNIKA w (punkcie) 2.1.2 W zdaniu pojedyńczym lub jego równoważniku (str. 67) autor pisze: W takich wypowiedzeniach przecinkami oddzielamy jednorodne części zdania: i […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (4)
Jak co miesiąc, dziś nowe ciekawostki językowe. 1. Czy wiesz, że… …oprócz znanych powszechnie końcówek określających pannę i mężatkę, to znaczy -ówna (Nowak → Nowakówna – panna) i -owa (Nowakowa – żona Nowaka), istnieją jeszcze inne: -anka określające pannę (Skubała → Skubalanka), i -ina określające mężatkę (Pikula → Pikulina). 2. Czy wiesz, że… …połączenia typu dnia 25 listopada (czyt. dnia […]
-
Antyczny Rzym – pisownia terminów
Odpowiadamy dzisiaj na pytanie Czytelnika. Wątpliwości Pana Jakuba dotyczą pisowni wyrazów związanych ze starożytnym Rzymem. Prowadzę stronę o antycznym Rzymie – IMPERIUM ROMANUM. Jest to największy polski portal poświęcony temu państwu i w dalszym ciągu poprawiam wszelkie błędy jezykowe i stylistyczne, tak aby treści na nim publikowane były zgodne z regułami stosowanymi w języku polskim. Pytania mam następujące: 1) czy […]
-
Swędziało czy swędziło
Napisała do nas Pani Kasia: Witam, Proszę o opinię. Odwieczny problem w naszej rodzinie. Mnie swędziało, męża swędziło 🙂 Pochodzimy z różnych części kraju, ale nie sądzę, że ma to znaczenie. pozdrawiamKasia Szanowna Pani, jeśli chodzi o ostatnią kwestię, to przyznam, że mam całkowicie odmienne od Pani zdanie: zróżnicowanie używanych przez Państwa form wynika właśnie z tego, że inaczej mówi […]
-
Mamy dla was pytanie czy mamy do was pytanie
Kilka dni temu pani Diana zadała mailem następująco pytanie: Czy użycie zwrotu: „Mamy dla Was pytanie” jest absolutnie nie poprawne i jedyną poprawną opcją jest użycie zwrotu „Mamy do Was pytanie”. Będę wdzięczna za krótkie uzasadnienie i z góry dziękuję za pomoc ponieważ temat jest dla mnie pilny:) Szanowna Pani, jeśli mówimy o sytuacji, gdy chcemy zadać komuś – jakiejś […]
-
Dowieść, dowieźć… dotrzymać terminu
Dzisiejszy wpis jest nietypowy, gdyż nie tyle rozstrzygam w nim pewien dylemat (choć po części również), o ile chciałbym zapytać, czy może ktoś z Czytelników spotkał się z będącą albo regionalizmem, albo elementem slangu branżowego formą… no właśnie dowieść terminów lub dowieźć terminów. Poniżej przytaczam dyskusję, jaką odbyłem z p. Krzysztofem. Pan Krzysztof napisał: Szanowna Ekipo Dylematów, zwracam się do […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (3)
Kontynuujemy nasz cykl z krótkimi ciekawostkami językowymi. 1. Czy wiesz, że… …wyrazy adaptować i adoptować mają różne znaczenia? Pierwszy oznacza ‘przystosowywać coś do czegoś’, drugi ‘uznać czyjeś dziecko za swoje, przysposobić je’. Ze względu na formalne podobieństwo wyrazy te są często mylone. (Za: A. Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2009, s. 184). 2. Czy wiesz, że… …spolegliwy […]
-
Mikołaje (zabawki) – kręcili czy kręciły głowami? Rodzaj męskożywotny
Kilka dni temu Czytelniczka podzieliła się nami swoją wątpliwością odnośnie do rodzaju pewnego rzeczownika, a co za tym idzie – odpowiedniej formy czasownika. Choć pytanie jest bardzo konkretne – problem jest dość ogólny, dlatego warto omówić go szerzej. Pani Marta napisała: Mam kłopot z wyborem formy czasownika (chodzi mi o rodzaj gramatyczny) w zdaniu: „Zabawkowe mikołaje wesoło kręciły głowami”. Chodzi […]
-
Czy „gratisy” to poprawna forma?
Ostatnio spotkałam się z pewną wątpliwością dotyczącą odmiany wyrazu „gratis”. Nie od dziś słowo to otacza nas niemal z każdej strony, a w celu uruchomienia naszych portfeli zostało odmienione już przez wszystkie przypadki. Czy słusznie? Okazuje się, że tak! Słowo to zostało zapożyczone z łaciny i pierwotnie miało bardzo bliskie znaczenie do tego, jakie znamy. „Gratis” (z łac. gratia – […]
-
Internet – wielką czy małą literą
Od dawna opinie w tej sprawie, także wśród językoznawców, są podzielone. Dziś nieco szerzej omawiamy ten temat, przedstawiając opinie zwolenników zapisywania wyrazu internet wielką literą oraz tych, którzy wolą w tym słowie używać małej. Na początek dłuższa wypowiedź naszego Czytelnika, p. Mateusza. Witam! Mam pytanie odnośnie słowa „Internet”. Jeszcze kilka lat temu był dozwolony tylko i wyłącznie zapis wielką literą. […]
-
Chłopcy, chłopacy i chłopaki
Nie każdy wie, że wszystkie wymienione w tytule formy są poprawne, dlatego pozwalam sobie tutaj, w nowym wpisie, odpowiedzieć na mailowe pytanie Czytelnika. Witam. Chciałem zapytać, czy poprawne w języku polskim jest sformułowanie grzecznościowe „Drogie chłopaki”. Powszechnie występuje też forma „drodzy chłopacy” i chciałbym dowiedzieć się, która z tych form jest poprawna. Czy można używać ich zamiennie? Dziękuję za odpowiedź. […]
-
Pisownia nazw marek i artykułów przemysłowych
Pewne wątpliwości wśród czytelników wzbudził ostatnio przepis dotyczący pisowni wielką lub małą literą wyrazów takich jak „MERCEDES” czy „PAMPERS”, czyli nazw marek i produktów przemysłowych. Wiele informacji pojawiło się już w naszych komentarzach. Tym bardziej jednak warto zebrać je w całość i podjąć próbę ich usystematyzowania. Na początek przypomnijmy regułę ortograficzną, która mówi, że nazwy różnego rodzaju wytworów przemysłowych używane […]
-
Orzeczenie przy podmiotach szeregowych. Rzeczowniki konkretne i spójnik «bądź»
Wprawdzie problem szeregu rzeczowników konkretnych i formy orzeczenia został już omówiony w temacie Orzeczenie proste, ale jest to bez wątpienia kwestia, do której warto wracać. Pan Mateusz napisał: Ostatnio spotkałem się z dziwnym dla mnie stanowiskiem odnośnie rzeczowników konkretnych. Sugerowano, że czasownik w zdaniu, w którym występuje więcej niż jeden owy rzeczownik, zawsze powinien wystąpić w liczbie mnogiej. I podano […]
-
Myślnik w dialogu. Jak zaznaczyć w wypowiedzi zawieszenie głosu
Pod wpisem Jak pisać dialogi? Praktyczne porady p. Małgorzata zadała nowe interesujące pytanie: Hmmm… a co zrobić z takim zdaniem, gdy narrator dopowiada swoją kwestię? Podaję dwa zapisy. Który jest właściwy? (W drugim przykładzie dodany jest myślnik przed „Na”). Warto porównać ten przykład z przykł. Wolańskiego (s. 335). Sama już nie wiem, czy potrzebny ten dodatkowy myślnik (który moim zdaniem […]
-
Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (2)
Kontynuujemy nasz cykl z krótkimi ciekawostkami językowymi. 1. Czy wiesz że… …aż 85% zapożyczeń leksykalnych (słów) z innych języków, które były kwestionowane przez językoznawców na początku XX w., na stałe zadomowiło się później w języku polskim? Te dane podpowiadają dużą ostrożność w formułowaniu wniosku, że dany wyraz zapożyczany nie jest przydatny w naszym języku. (Za: A. Markowski, Kultura języka polskiego. […]
-
Czy wykrzyknik zastępuje przecinek? Zbieg znaków interpunkcyjnych
Odpowiadamy na kolejne pytanie naszego Czytelnika: Ostatnio spotkałem się z zapisem, gdy po wykrzykniku wystąpiła mała litera – zabieg ten rzadko spotykany, ale w pełni poprawny. Przykład takiego zdania: Nie wkurzaj! mnie lepiej. Problem pojawia się w zdaniach, gdy po wykrzykniku teoretycznie powinien pojawić się przecinek (wiem, niezbyt poprawnie się wyraziłem, ale chyba zrozumiecie, co mam na myśli), np. Dalej!, […]
Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.
Zadaj pytanie językowe!
Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.
Kategorie
- Baza informacji (47)
- Ciekawostki językowe (93)
- Językowe dylematy (105)
- O stronie (13)
- Odpowiedzi na pytania (175)
- Poradnik maturzysty (5)
- Tak pracujemy (11)
- Teksty publicystyczne (84)
Polub nas!
Najnowsze komentarze
Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…
Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html
Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…
Myślę, że przemyślała to Pani i wybrała perfekcyjnie. Od siebie dodam tylko, dlaczego przecinki są potrzebne w przykładach: Był to…
Czy mogłabym dopytać, jak powinny prawidłowo wyglądać następujące zdania? Czy w którymś z przypadków imię powinno zostać wydzielone przecinkami? Zapisuję…
Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…
[…] Wieczorek w gościnnym artykule na stronach Językowych Dylematów […]
Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…
Świetny artykuł. Naprawdę dobrze napisane. Wielu osobom wydaje się, że mają odpowiednią wiedzę na ten temat, ale tak nie jest.…
Ciekawa analiza, trafiłem tu poprzez szukanie etymologii słowa "pokusa" a także "kusy". Pozdrawiam.
Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…
Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam
Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.
"Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?
Tagi
blog błędy językowe ciekawostki cytat czasownik dialogi dla autorów dziecko fleksja frazeologia historia języka imiona interpunkcja językowe dylematy język polski kultura języka liczebnik liczebniki mała litera Małgorzata Kubicz mylenie znaczenia wyrazów nauka języka nazwiska nazwy geograficzne nazwy miejscowości nazwy własne odmiana nazwisk odmiana przez przypadki ortografia orzeczenie pisownia rozdzielna pisownia łączna przecinek przyimek półpauza rzeczownik skrótowce składnia spójnik szkoła wielka litera zaimek zmiany znaczenia wyrazów związek rządu związki frazeologiczne
Ostatnie wpisy
- Znaki diakrytyczne w zapożyczeniach. Czy w tekstach polskich można je pomijać? 12 marca 2024
- Ten błąd językowy popełnia większość z nas 29 lutego 2024
- Jak zapisywać zwroty, w których drugie słowo ma zdyskredytować pierwsze (np. miłość i szmiłość) 20 lutego 2024
- Radczyni czy radcowa? Jak określać żonę radcy? 18 stycznia 2024
- Łanszotowanie. Udział w projekcie Onet Posty 7 grudnia 2023
- Wypowiedź wpleciona w zdanie – jak to zapisać? 23 listopada 2023
- Czy na końcu zdań zaczynających się od Ciekawe stawiamy pytajnik? 17 października 2023
- Czy można siorbać nosem? 28 sierpnia 2023
- Bibliografia. Co zrobić, gdy brakuje roku lub miejsca wydania 20 sierpnia 2023
- „Niemcy! Ojczyzno moja…”? Jak to powiedzieć? Formy wołacza od: Niemcy, Węgry, Czechy, Białoruś 17 lipca 2023
- Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (93) 26 maja 2023
- Nietypowa(?) odmiana wyrazu czyściec 27 kwietnia 2023
- Strużka i stróżka – wyrazy często mylone 28 marca 2023
- Po Super Bowl. Czyżby zniknął potworek językowy „podanie niekompletne”? 19 lutego 2023
- Jak wprowadzać wypunktowania 20 grudnia 2022
Archiwa
N | P | W | Ś | C | P | S |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
31 |
Nasze nagrania
Polecane strony
- Edytom.pl – strona firmowa Tomasza Powyszyńskiego (redakcja, korekta)
- Okiem teologa – stary blog Pawła Pomianka
- Strona Marty Kwaśnickiej – blog o kulturze
- Słownik języka polskiego PWN
- Tolle.pl Księgarnia internetowa
Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…