Wujek czy wujek. Kiedy wielka, kiedy mała litera

Ostatnio na stronie dużą część odpowiedzi udzielamy w komentarzach, ponieważ pojawia się coraz więcej pytań. Niekiedy pytania otrzymuję też mailem. Bywa tak, że krótko na nie odpowiadam, a tutaj nie zostaje nawet ślad. Ostatnio otrzymałem pytanie, na które udzieliłem tego typu zwięzłej odpowiedzi. Myślę jednak, że nawet przy całej lakoniczności korespondencji, warto ją tutaj przytoczyć. Oryginalna pisownia e-maila została zachowana.

Panie Pawle córka na lekcji pisała krótki list do rodziców z wakacji. Czy pisząc w tym liście takie zdanie:

„Jestem u Cioci i Wujka w Świnoujściu”

„Chwilę później Wujek zabrała nas na lody do Niemiec.”

„Kupiłam dla Ciebie Mamusiu mały prezencik”

„To były najlepsze moje wakacje i chcę tu przyjechać z moją Mamą”

W wyrazach tych powinny być małe czy duże litery ?

Oto moja odpowiedź:

Szanowna Pani,

w przypadku opisywania osób, o których pisze się w trzeciej osobie (jak wujek czy ciocia) należałoby użyć małej litery. Natomiast w przypadku osoby, do której autor listu się zwraca („dla Ciebie, Mamusiu”) należałoby użyć wielkiej litery. Przed i po „Mamusiu” trzeba postawić przecinek.

Specjalnie dla Czytelników naszego blogu dodatkowa informacja: Zapisu Wujek, Ciocia, Proboszcz, Dyrektor wielką literą można niekiedy używać. Np. wtedy, gdy tych tytułów używamy jakby w zastępstwie imienia. Albo gdy bardzo chcemy postawić wielką literę z tzw. względów uczuciowych (osobiście niemal zawsze, gdy piszę o mojej Małżonce per Żona czy Małżonka, używam wielkiej litery). Bywa i tak, że autorzy powieści czy opowiadania traktują określenie Wujek, Ciocia czy Stary jako imię własne – gdy dana osoba przez całą fabułę lub do pewnego jej fragmentu nie występuje pod żadnym innym imieniem.

We wzorcowym liście z wakacji przedstawianym do oceny na języku polskim należy jednak zachować małą literę.

Paweł Pomianek


18 odpowiedzi do „Wujek czy wujek. Kiedy wielka, kiedy mała litera”

  1. Danuta

    Jak pisać: Przesyłam pozdrowienia dla całej rodzinki, czy przesyłam pozdrowienia dla całej Rodzinki ( z dużej litery przez uszanowanie?)

  2. Mirosława Domagała

    Dzień dobry
    Podpisując kartkę z życzeniami z okazji świąt dla znajomych ” życzy Mirosława z Rodzicami” , poprawnie będzie napisane ” rodzicami ” z wielkiej czy małej litery?

    • Paweł Pomianek

      To w pewnym sensie zależy od tego, z jakiej perspektywy piszemy. Jeśli z perspektywy szacunku do rodziców ze strony p. Mirosławy, to jak najbardziej wielkimi literami. Jeśli jednak uznamy, że rodzice to przede wszystkim współautorzy kartki, wtedy jednak można się zastanowić nad małą literą, by nie wyszło nazbyt pretensjonalnie.

  3. Saanm

    „osobiście niemal zawsze, gdy piszę o mojej Małżonce per Żona czy Małżonka, używam wielkiej litery”
    Ciekawe… Pani profesor Małgorzata Marcjanik (Uniwersytet Warszawski) w Poradni językowa SJP PWN napisała (pisownia oryginalna):
    „Co ciekawe, i godne zapamiętania, nigdy nie należy mówić o własnej żonie czy własnym mężu małżonka, małżonek (chyba że żartobliwie). Mężczyzna może więc użyć sformułowania „Proszę przekazać ukłony dla małżonki” (cudzej), ale o własnej może powiedzieć wyłącznie „Moja żona (nie: małżonka) wróciła już ze szpitala” itp.
    Czyżby „uczył Marcin Marcina”?
    Pozdrawiam.

  4. Ryszard

    Piszemy dużą literą lub małą. O błędnym użyciu zwrotu „wielka litera” pisał w Gazecie Wrocławskiej („Nonsensowne wielkie litery”) prof. Miodek.
    gazetawroclawska.pl

    • Paweł Pomianek

      To tylko prywatna opinia Profesora. Oficjalnie w słownikach jest wielka litera. Osobiście dopuszczam obydwa użycia: duża i wielka litera, jak kto woli.

    • Paweł Pomianek

      Gdy piszemy o sobie, to raczej małą literą. Bo jednak trudno podpis traktować jako osobne zdanie (co uzasadniałoby użycie wielkiej litery w pierwszym wyrazie).

  5. Bartosz

    Witam. Podpisując kartkę z życzeniami dla córki z okazji rocznicy ślubu słowo ,rodzice’, które jest podpisem powinienem napisać małą, czy wielką literą?

    • Paweł Pomianek

      W żadnym z podanych przypadków nie będzie błędu. Może Pan podpisać, jak Pan woli. Osobiście preferowałbym w tym przypadku wielką literę. Zwłaszcza że ten podpis funkcjonuje jako samodzielna całość.

      • Bartosz

        Ten podpis nie funkcjonuje jako samodzielna całość. Prezent był kupiony od kilku osób i całość podpisu to: życzą Kowalscy, rodzice i Paula z Igorem, jak w takim wypadku powinno to wyglądać?

        • Paweł Pomianek

          Sytuacja niewiele się zmienia. Jeśli imiona rodziców nie zostały podane, zawsze można użyć wielkiej litery, traktując wyraz „rodzice” jako zastępstwo za imiona (w funkcji imienia).

  6. nikola

    pisze opowiadanie i ma ona taki początek „Pewnego razu była sobie wiewiórka o imieniu Łikcik.” Jesta to opowiadanie fantastyczne to jakąliterą mam to napisać małą czy dużą

    • Paweł Pomianek

      Szczerze mówiąc, nie mam pojęcia, którego wyrazu dotyczy pytanie.
      Pewnego od wielkiej litery, bo to początek zdania, chyba że to jest jakaś specjalna konwencja autorska;
      wiewiórka – małą literą, bo to nazwa gatunkowa;
      Łikcik wielką, bo to imię.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

wrzesień 2012
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasze nagrania