Przecinki i imiesłów zakończony na -ąc

Tę sprawę omawiałem już dość dokładnie, jest jednak bardzo interesująca (i często można znaleźć w różnego rodzaju tekstach błędy z nią związane). Poza tym natknąłem się niedawno na ciekawy fragment w książce Piszemy poprawnie.

Dominika Kuźniar dla Językowych Dylematów, wrzesień 2011. Zdjęcie: Natalia Klocek

Wydana przez PWN publikacja Piszemy poprawnie to ta na zdjęciu (zresztą pisałem już o niej nieraz). Natomiast osoba trzymająca książkę to – jak każdy się pewnie domyślił – nie ja. Zdjęcie pochodzi ze specjalnej sesji przeprowadzonej ostatnio dla Językowych Dylematów (w tym miejscu bardzo dziękuję Natalii i Dominice) i jednego z naszych zaprzyjaźnionych serwisów. Mam nadzieję, że dzięki niej blog będzie bardziej kolorowy i w związku z tym jeszcze przyjemniej będzie z niego korzystać.

Przechodzę do meritum. W wyżej wspomnianej książce znalazłem bardzo ciekawą odpowiedź Mirosława Bańki na temat wydzielania imiesłowu przysłówkowego (zakończonego na -ąc) w przypadku gdy nie łączy się on z żadnym innym wyrazem, bądź łączy się tylko z jednym. Nie ukrywam zresztą na tym blogu, że prof. Bańko jest moim ulubionym językoznawcą, często się na niego powołując. Po pierwsze dlatego, że jego stanowisko zbliża się do liberalizmu językowego, po drugie, ponieważ potrafi skrytykować obowiązujące zasady (choć oczywiście zaleca, by się ich trzymać), po trzecie, gdyż niemal każda jego wypowiedź jest okraszona właściwym humorem, a w związku z tym lepiej zapada w pamięć. W poniższej wypowiedzi jest to wszystko.

Najpierw przedrukowujemy pytanie zadane w Poradni językowej PWN, potem odpowiedź profesora Bańki.

Czy w przykładowym zdaniu: „Wybierając ananasy należy pamiętać o…” powinien być przecinek pomiędzy ananasy a należy? Chodzi mi o to, że czasem część zdania z imiesłowem jest tak krótka, że przecinek wydaje się być niepotrzebny.

Gdyby zasady interpunkcji zależały od tego, co się piszącemu wydaje za krótkie, to dopuszczałyby daleko idącą swobodę. Ja bym się z tego cieszył, Pani – jak zgaduję – też. Większość użytkowników polszczyzny oczekuje jednak od normalizatorów naszego języka jednoznaczności i prostoty, nie pozostawiającej miejsca na samodzielną ocenę, ba, nawet na myślenie. Wcześniejszą regułę, która kazała oddzielać przecinkiem rozwinięty imiesłów przysłówkowy, zastąpiono więc nowszą, która nakaz ten rozszerzyła na wszelkie imiesłowy nieodmienne. Teraz nie tylko w Pani zdaniu o ananasach przecinek jest potrzebny, ale także w zdaniu: „Szli, śpiewając, i stali, grając” przecinków trzeba co niemiara.
— Mirosław Bańko, PWN

Paweł Pomianek
zdjęcie: Natalia Klocek


9 odpowiedzi do „Przecinki i imiesłów zakończony na -ąc”

  1. Krzysztof Kusy

    To Ciało spali ciernie grzechów i oświeci dusze ludzi(,) przyjmujących Boski Pokarm. (Hymn etiopski)
    Można prosić o poradę czy powinien być tu przecinek? Oczywiście w internecie jest tyle wersji tego tekstu i każda ma jakieś błędy… 😛

    • Paweł Pomianek

      Logika tekstu wskazuje, że w tym miejscu absolutnie nie powinno być przecinka. Ale być może wtedy, gdy powstawał, obowiązywała stara interpunkcja i po prostu ten przecinek jest w oryginale. Ale moje podejrzenie jest inne. Sądzę, że to przełom linijek albo zawiesza się w tym miejscu głos w śpiewie. I ktoś wstawia sobie przecinek, by to podkreślić. Jeśli tak – robi to błędnie.

  2. Marek

    Czy poniższe zdanie jest poprawne pod względem interpunkcji?

    Anglicy mieszkający w Anglii, traktują swoich rodaków, mieszkających za granica, jak obywateli drugiej kategorii.

    • Paweł Pomianek

      Nie. W tym zdaniu nie jest potrzebny ani jeden przecinek. Poprawnie:

      Anglicy mieszkający w Anglii traktują swoich rodaków mieszkających za granicą jak obywateli drugiej kategorii.

      • Aga

        Czy można poprosić o wyjaśnienie, dlaczego przecinki są niepotrzebne, dlaczego cząstek „mieszkających w Anglii” i „mieszkających za granicą” nie możemy potraktować jako wtrąceń?

        • Tomasz Marek

          Mogłyby to być wtrącenia, gdyby zdanie:
          Anglicy traktują swoich rodaków jak obywateli drugiej kategorii.
          było tym, co Pani chce powiedzieć. Ponieważ jednaj (jak mnie się wydaje) takie zdanie nie ma sensu, a istotą omawianej wypowiedzi jest rozgraniczenie, że „nie wszyscy Anglicy, ale tylko ci mieszkający w Anglii” i „nie wszystkich rodaków, ale tylko tych mieszkających za granicą” nie możemy tych fragmentów zdania traktować jako wtrąceń.
          Prostym testem na dopowiedzenia i wtrącenia jest ich (próbne) wykreślenie. Jeśli zdanie traci wtedy sens – nie są to ani wtrącenia, ani dopowiedzenia.

  3. Paweł Pomianek

    Łukaszu,

    jesteśmy bardzo chętni, byś podzielił się z nami na blogu swoimi sugestiami, tym co robisz na studiach, niekoniecznie tylko w sprawach dotyczących stricte powyższej tematyki. Może to być ubogacające zarówno dla nas, jak i dla naszych Czytelników. Dział Publicystyka czeka na nowe nazwiska.

    Pozdrawiam w imieniu zespołu!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

Archiwa

październik 2011
N P W Ś C P S
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  

Nasze nagrania