Pierwszego lutego czy pierwszy lutego?

Otrzymałem dzisiaj następujący list z zapytaniem:
kalendarz

Witam Pana:

Mam pytanie odnośnie dat. Czy poprawna data to:

pierwszego lutego
czy
pierwszy lutego?

czy zależy to od kontekstu np. Dziś jest + mianownik: pierwszy + dopełniacz: lutego
urodziłam się + dopełniacz: pierwszego lutego

Nie wiem, która forma jest prawidłowa.

dziękuje z góry

[dane osobowe do wiadomości redakcji]


Na początku chciałbym zaznaczyć, że treść listu świadczy o bardzo dużej świadomości językowej u pytającej i bardzo logicznym, zdroworozsądkowym podejściu do języka. Okazuje się bowiem, że właściwie użytkowniczka sama odpowiedziała już na swoje pytanie. Właściwie można by w tym momencie odpisać: Tak, ma Pani rację! Obie formy są prawidłowe – w zależności od kontekstu.

Ale jako że pytająca zadała sobie trud, by napisać maila, więc i ja chciałbym w pełni zadowolić ją odpowiedzią. W związku z tym – dla usystematyzowania wiedzy – przytaczam kilka zdań z Małego słownika wyrazów kłopotliwych Mirosława Bańki. (A sam słownik bardzo polecam nabyć, bo właściwie w bardzo przystępny sposób rozstrzyga większość dylematów, jakie przychodzą do głowy).

Osobnym zagadnieniem jest wybór formy liczebnika porządkowego oznaczającego dzień miesiąca. Tu też warto dodawać w myśli słowo dzień, aby ustrzec się błędu: Dziś piąty (dzień) lipca, Wrócę piątego (dnia) lipca, Nie zdążą przed piątym (dniem) lipca, Odpowiemy po piątym (dniu) lipca i tylko w bierniku dwojako: Musimy zdążyć na (dzień) piątego lipca, rzadziej Musimy zdążyć na piąty (dzień) lipca. (…)

Jeśli w tekście słowo dzień jest obecne, to można by oczekiwać, że liczebnik porządkowy będzie z nim zgodny co do przypadka: przed dniem piątym lipca, w dniu piątym lipca itp. W rzeczywistości częstsze są konstrukcje przed dniem piątego lipca i w dniu piątego lipca.

Jako że jesteśmy przy Pani liście, to może skorzystajmy z okazji i skorygujmy jeden drobny błąd, który się w nim pojawia. Napisała Pani: Mam pytanie odnośnie dat. Tymczasem, powinniśmy używać zawsze formy odnośnie do czegoś (nie: odnośnie czegoś), czyli w tym wypadku: Mam pytanie odnośnie do dat. Najprościej wytłumaczyć to sobie tak, że odnosimy się do czegoś, a nie odnosimy się czegoś.

Autor: Paweł Pomianek

—–

A propos poprawnego zapisu dat zobacz także:
To nieprawda, że rozpoczął się rok „dwutysięczny jedenasty”!


2 odpowiedzi do „Pierwszego lutego czy pierwszy lutego?”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście.

Zadaj pytanie językowe!

Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Polub nas!

Najnowsze komentarze

  1. Przed pierwszym? Przed czy wynika to z tego? Naprawdę Pani o to pyta, czy zapomniała Pani czegoś wkleić, a miało…

  2. Dzień dobry. Mam dylemat językowy. Czy w podanym poniżej przypadku będzie występował przecinek przed "czy"? Chodzi mi o pierwsze użyte…

  3. Dzień dobry. Dostępne słowniki wskazują formę krótkofalowiec: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/krotkofalowiec;5443948.html https://sjp.pwn.pl/so/krotkofalowiec;4455133.html

  4. Dzień dobry Mam pytanie, a zarazem dylemat. Jestem twórca filmów na kanale YT. Jako twórca, często pełnię także rolę lektora.…

  5. Polszczyzna jest językiem, w którym wyrazy odmieniamy. Aby nie odmieniać danego wyrazu, musi istnieć reguła na podparcie tego zwyczaju lub…

  6. Czy nazwy takie jak Windows, Linux i FreeBSD się odmieniają przypadki? Czy poprawnie jest «Aplikacja dla Windows», «Aplikacja dla Linux»…

  7. Nie, w tym przypadku nie jest to konieczne. Wiele zależy od tego, czy używamy dla myśli jakiegoś specjalnego oznaczenia, czy…

  8. Czy myśli bohaterów też wprowadzamy koniecznie nowym akapitem jak wypowiedzi? Pozdrawiam

  9. Odpowiedź można z łatwością znaleźć w poradni językowej PWN: tutaj. „Akademia pana Kleksa”.

  10. "Akademia Pana Kleksa" czy "Akademia pana Kleksa" - który tytuł jest poprawny?

Archiwa

marzec 2011
N P W Ś C P S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  

Nasze nagrania